Б.Бат-Өлзий: Хувь хүний мэдээллийг тодорхойлох боломжгүйгээр өгөгдлийн сан үүсгэнэ

Их өгөгдөл, хиймэл оюуны үндэсний ст­ра­­­те­гийн төслийг хэлэлцүүлэх анхдугаар чуул­ган өчигдөр Тө­рийн ордонд боллоо. Өөрөөр хэл­­бэл Монгол Улс Их өгөгдөл, хиймэл оюуны үн­дэсний стра­те­гийн төслийг анх удаа та­нил­цуулж, олон ний­тээр хэлэлцүүлэв. Ша­дар сайд С.Амарсайхан хэ­лэлцүүлгийг нээж үг хэлсэн бөгөөд гадаад, до­тоодын олон мэргэжилтэн орол­цож, илтгэл хэ­лэлцүүллээ. НҮБ-ын Хөгж­лийн хөтөлбөрийн зөвлөх Жаяаретанам Пил­лай хиймэл оюуны дэлхийн чиг хандлагын та­лаар мэдээлэл өгөхдөө “ЮНЕСКО-гоос гар­га­с­ан судалгаагаар 2022 онд дэлхийн хиймэл оюуны зах зээл ойролцоогоор 136.6 тэрбум ам.дол­лар байсан бол 2030 он хүрэхэд жилийн нийт өсөлт 37.3 хувиар өсөхөөр байна. Хиймэл оюуны хөгжлээр АНУ, БНХАУ, Европын ор­нууд тэргүүлж буй. Хиймэл оюун төвөгтэй асууд­лыг шийдвэрлэх, үр ашгийг нэ­мэгд­лүү­лэхэд ту­салдаг. Хиймэл оюуныг үүсгэгч, хяз­гаар­лагд­мал гэж хоёр хэсэгт авч үздэг. 2025 оноос хойш хиймэл оюуны системүүд нь хүн­тэй адил оюун ухааны даалгавар хөгжүүлэх чад­вартай болно. Гэхдээ хүнтэй өрсөлдөгч биш, хамтрагч болж уур амьсгалын өөрчлөлт, өвч­лөл, ядуурлын асууд­лыг шийдвэрлэх бо­ломж­той” гэв. Ха­рин хиймэл оюун ухааныг ха­риуцлагатай, хүр­тээмж­тэйгээр хөгжүүлэх нь чухал гэдгийг он­цолсон юм. ЦХИХХЯ-ны Цахим хөгжлийн бод­­­логын хэрэгжилтийн зохицуулах газрын дарга Б.Бат-Өлзий “Өгөгдөлд суурилж шийдвэр гар­га­даг байгууллагууд уламжлалт аргаар шийд­вэр гаргадаг аж ахуйн нэгжүүдээс 19-23 дахин үр дүнтэй ажиллаж байна” гэсэн олон ул­сын судалгаа бий. Хиймэл оюунд суурилсан төр өгөгдөлд боловсруулалт хийж, хамгийн зөв саналыг шийдвэр гаргагчдад өгөх юм. Хиймэл оюуныг хөгжүүлэхэд 79 хувь нь загварч­лал боловсруулах байдаг. Бид ямар өгөгдлөөр AI-г сургана тийм л оюун ухаан бий болно. Тиймээс маш сайн цэгцэлсэн дататай болох ёстой. Олон улсын зах зээлээс бэлэн өгөгдөл худалдан авч болно. Гэхдээ энэ нь Монголын дата байх магадлал маш бага. Алдаатай өгөгдөл байвал хиймэл оюун буруу дүгнэлт гаргана. Хувь хүнийг таних боломжгүй болгож оруулах, үгүй бол хүний хувийн эмзэг мэдээллийг задруулах эрсдэлтэй. Засгийн газраас их өгөгдлийг бий болгох шийдвэр гарсан. Хувь хүний мэдээллийг тодорхойлох боломжгүйгээр их өгөгдлийг бий болгоно” гэв. 
Ёс зүйтэй хиймэл оюуныг бий болгоход ЮНЕСКО-гоос гаргасан арван зарчмыг ба­римт­лах хэрэгтэйг НҮБ-ын Эдийн засаг, нийг­мийн асуудал эрхэлсэн газрын засаглал, тө­рийн удирдлагын шинжээч Ана Кристина Тор­ланд анхааруулсан юм. Үүний дараа ЦХИХХЯ-ны Инновацийн бодлого зохицуулалтын газрын дарга П.Мөнхбат Монгол Улсын их өгөгдөл, хиймэл оюуны стратегийн төслийг хэрхэн бо­ловсруулснаа танилцууллаа. Тэрбээр “Хий­мэл оюуны стратеги боловсруулахтай хол­боо­той­гоор 500 орчим оролцогч талуудыг хам­руул­сан цуврал хэлэлцүүлэг зохион байгуулсан. Олон нийтээс ирсэн санал асуулгаар бодлого, ди­житал дэд бүтэц, хүний нөөц, аюулгүй бай­дал, ёс зүй гэсэн таван чиглэлд анхаарлаа. Да­та төв байгуулахад гадаадын хөрөнгө оруу­лал­тыг татсан ээлтэй орон болох нь чухал байна. Их өгөгдөл, хиймэл оюуны стратегийг хэрэгжүүлэх институтийг бий болгоно. Зургаан салбарт судалгааны 100 чухал сэдвийг зарлаж, хэ­­рэг­жүүлэхээр төлөвлөсөн. Тодруулбал, олон ул­сад хувь нэмрээ өгөх, дэлхийд гарах га­­­рааны бизнесийг бий болгоход уул уурхай, эр­чим хүч, банк санхүүгийн салбарын хиймэл оюу­ны бүтээгдэхүүн үйчлилгээг хөгжүүлэх юм. Ха­рин дотооддоо нэн тэргүүнд эрүүл мэнд, бо­ловсрол, төрийн бүтээмж, байгаль, экологи, бат­лан хамгаалах, гамшгаас сэргийлэхэд хий­мэл оюу­ныг бодлогоор нэвтрүүлнэ. Гурван жи­лийн ху­га­цаанд таван зорилт бүхий 30 аж­лыг хэрэг­жүү­­лэхээр төлөвлөсөн. Дараа нь стар­те­гийн төслийг баталуулна” гэв.

Ч.Туяа