“ЖДҮХС-гийн санхүүжилтээр ЖДҮ-ээ хөгжүүлсэн жинхэнэ ЖДҮ-чин хэд байдаг вэ” гэж асуувал хөгийн тоо гарах биз. Өдөр тутмын сонинуудын “Эрэн сурвалжлагч” нэгдлийн уншигч, олон нийт, та бүхэнд хүргэж байгаа цуврал мэдээллээс үүний учрыг төвөггүй олж харна.
Энэ удаад УИХ-ын дэд дарга Л.Энх-Амгалантай холбоотой мэдээллийг хүргэж байна.
УИХ-ын дэд дарга Л.Энх-Амгалан нь Хан-Уул дүүргийн иргэн М.Мөнхдөлийн Хөвсгөл аймгийн Тосонцэнгэл суманд хэрэгжүүлж байгаа “Үрийн төмсний загвар аж ахуй байгуулах”, Хөвсгөл аймгийн Их-Уул сумын “Буман сор” хоршооны “Хөргүүртэй агуулах”, Хөвсгөл аймгийн Тосонцэнгэл сумын “Ардын цэнгэл” хоршооны “Сайн тэжээл” гэх гурван төслийг дэмжүүлэхээр 2018 оны дөрөвдүгээр сард ХХААХҮ-ийн сайд Б.Батзориг, ЖДҮХС-гийн захирал С.Төгсбилэг нарт албан бичгээр хандсан. ЖДҮ-гийн асуудал 2018 оны сүүлчээр босож, УИХ-ын дэд дарга Л.Энх-Амгалангийн нэр дурдагдахад тэрээр олон нийтийн сүлжээгээр “Төмсчин хүү, ЖДҮ бид гурав” нэртэй тайлбар бичсэн. Түүндээ “Миний нэр Хөвсгөл аймгийн Тосонцэнгэл сумын төмсчин хүүтэй нэр холбогдсон бололтой. Үнэн нь энэ хүү миний нэр дээр өргөдөл өгч Төмсний үрийн агуулах барих, төмс тариалах төслөө ЖДҮХС-д өгөхөөр шийдсэнээ бичээд, албан бичгээр дэмжихийг хүссэн юм. Би дэмжсэн бичиг явуулсан. Төмсчин хүүгийн төсөл 200 сая төгрөгөөр дэмжигдсэн нь нүдээ олсон. Гэвч дэмжигдсэнийг нь сүүлд мэдсэн. Энэ тухай АТГ-аас надад мэдэгдэж, мэдүүлэг авсан... Хувийн ашиг сонирхол, нийтийн ашиг сонирхол хоёрын дунд асар том орон зай бий. Түүнийг олж харж чаддаггүй АТГ-д талархал илэрхийлье. Нэр хугарахаар яс хугар...” гээд бичсэн байдаг юм.
Тэгвэл 2018 оны дөрөвдүгээр сарын 3-16-ны хооронд ХХААХҮЯ, ЖДҮХС хавиар УИХ-ын дэд дарга Л.Энх-Амгалангийн илгээсэн бичигний “залгаа” олон үйл явдал болжээ. ЖДҮ-ийн шалгарсан төслийг санхүүжүүлэхээр ХХААХҮ-ийн сайд Б.Батзориг 2018 оны тавдугаар сарын 14-ний А/88 тоот тушаалыг гаргасан. Түүнээс өмнөхөн гэсэн үг. Энд болсон явдлыг бичнэ. Магадгүй, УИХ-ын дэд дарга Л.Энх-Амгалангийн сүүлд хийсэн тайлбараас харахад өөрөө мэдээгүй юм уу, аль эсвэл Л.Энх-Амгалан өөрөө Б.Батзориг сайдыг шахаж, нөгөө “төмсчин хүү” нь ЖДҮХС-гийнхныг дарамталсан байж мэдэхээр үйл явдлууд өрнөсөн байна.
УИХ-ын дэд дарга Л.Энх-Амгалангийн зөвлөх гэж өөрийгөө танилцуулсан М.Мөнхдөл гэгч сонгон шалгаруулалтын өмнө ЖДҮХС-гийн захирал С.Төгсбилэгтэй уулзжээ. УИХ-ын дэд даргын “төмсчин хүү” гээд байсан М.Мөнхдөл өөрийгөө зөвлөх нь хэмээсэн байгаа юм.
Түүнийг очихоос өмнө Б.Батзориг сайд “М.Мөнхдөл, “Буман сор хоршоо”, “Ардын цэнгэл хоршоо” гэж төслийн нэрийг хүсэж буй зээлийн хэмжээтэй нь бичсэн цаасыг ЖДҮХС-гийн захирал С.Төгсбилэгт өгсөн байжээ. Уг цаасан дээр Л.Энх-Амгалан гишүүний нэрийг гараар бичсэн байв.
М.Мөнхдөл нь ЖДҮХС-гийн захирал С.Төгсбилэгт нэрийн хуудсаа өгөөд “...”Буман сор хоршоо”, “Ардын цэнгэл хоршоо”-ны төслүүд зайлшгүй санхүүжилт авах ёстой шүү. Л.Энх-Амгалан дарга тойрогтоо ажиллаж байх үеэрээ дээрх хоршоонуудад санхүүжилт авч өгнө гэж амласан. Би түүний үүргийн дагуу дээрх хоёр хоршооны төслийг танайхаас өгсөн зааврын дагуу бэлтгэсэн. Энэ асуудлаар Л.Энх-Амгалан дарга намайг өөрөө биечлэн та бүхэнтэй уулз, араас нь санаа тавь гэсэн тул би ирж байна” гэсэн байна. М.Мөнхдөлийг гарсны дараа ЖДҮХС-гийн захирал С.Төгсбилэг Хэлтсийн даргаа дуудаж “Сайдаас УИХ-ын дэд даргын гэх гурван төслийг заавал шалгаруулаарай гэсэн. Тэдгээр төслийн нэгийнх нь эзэн М.Мөнхдөл сая ирж уулзаад явлаа. Та материалуудыг аваад үзээч” гэж үүрэг өгчээ. Уг материалуудыг шалгаж үзсэн хэлтсийн дарга нь ЖДҮХС-гийн захирал С.Төгсбилэг дээр буцаж ирээд “М.Мөнхдөлийн төслийн материал болох юм байна. Харин нөгөө хоёр хоршооны төслийн материал яагаад ч шаардлага хангахгүй” гэж танилцуулжээ. Үүнийг нь ЖДҮХС-гийн захирал С.Төгсбилэг сайд Б.Батзоригт танилцуулахад “Төслүүдийг бололцоогоороо дэмжээрэй. Бага дүнтэй юм байна. Материалуудыг нь нөхөж аваад шийдвэрлэчихвэл яасан юм бэ. Ийм юман дээр хэл ам гаргамааргүй байна” гэж хариулсан байна.
ЖДҮХС-гийн захирал С.Төгсбилэг өнөөх хэлтсийн даргадаа сайдын хэлсэн чиглэлийг дамжуулаад, ингэж шалгаруулах боломж бий, эсэхийг асуухад “Шинээр материал бүрдүүлсэн ч шаардлага хангахгүй. Харин М.Мөнхдөлийн төслийг л багтаая” гэсэн байна. Удалгүй төслийн шалгаруулалт болж, нөгөөх хоёр хоршооны төсөл тушаалд багтаагүй байна.
Шалгаруулалтын дараа М.Мөнхдөл ЖДҮХС-гийн захирал С.Төгсбилэгтэй уулзаад “Даргын заавал санхүүжүүл гэсэн төслүүд яагаад багтсангүй вэ. Миний өөрийн төсөл шалгарч байгаа бол хоёр хоршооны төсөл яг адилхан материал юм чинь тэнцэх ёстой шүү дээ. Дарга их бухимдаж байна. Ямар нэг аргаар зохицуул” гэсэн аж. Ингэхэд нь ЖДҮХС-гийн захирал С.Төгсбилэг “Б.Батзориг сайдаас Л.Энх-Амгалан даргын бичиг ирсэн. Бид журмын дагуу ажиллана. Дарга чинь уурласан ч тушаал нэгэнт гарсан тул одоо ямар ч боломж байхгүй. Өөрийн чинь тушаал гарсан юм чинь хоёр хоршооны төсөл шалгаруулаагүй асуудлыг та өөрөө даргадаа хэл” гээд явуулжээ. Гэтэл дараа нь хэд хэдэн удаа ЖДҮХС-гийн захирал С.Төгсбилэгийн ажлын өрөө рүү утасдаж, бас туслахаар нь дамжуулж “Л.Энх-Амгалан дарга холбогд, ирж уулз” гэж хэлүүлжээ. Тэгэхэд нь ЖДҮХС-гийн захирал С.Төгсбилэг очиж уулзаагүй байна. Тэгж байтал 8811..... дугаараас С.Төгсбилэгийн утсанд “УИХ-ын дэд дарга ирж уулз гэхээр уулзахгүй байгаа юм байна. Гадуурхаад, үл хүндэтгээд байгаа юм уу. Одоо дарга гадаад явах гэж байгаа тул яаралтай холбогд” гээд УИХ-ын дэд дарга Л.Энх-Амгалангийн 8811...... дугаарыг явуулжээ. Үүнийх нь дагуу залгахад Л.Энх-Амгалан утсаа аваагүй байна.
Харин сайд Б.Батзориг ЖДҮХС-гийн захирал С.Төгсбилэг рүү “Хүн хэлээд байхад хоёрын хооронд хэдэн жижиг төслийг шийдээд өгчихгүй дээ. Одоо чи наад төслүүдийн санхүүжилтийг өөрөө шийдээд зохицуулаад өгчих” гэжээ. Удалгүй Л.Энх-Амгалангийн “зөвлөх” М.Мөнхдөл ЖДҮХС-гийн захирал С.Төгсбилэг дээр нөгөө хоёр хоршооны нэрийг дахиад бариад очжээ. “Одоо энэ хоёр төслийг заавал шалгаруулаарай. Л.Энх-Амгалан дарга цаад хүмүүст нь амлачихсан юм байна” гэдгээ хэлжээ. Тэгэхэд нь ЖДҮХС-гийн захирал С.Төгсбилэг “Материалаа журамд нийцүүлээд, шаардлага хангах хэмжээнд бэлтгэж өгөөрэй” гээд явуулсан байна.
Түүнчлэн УИХ-ын дэд дарга Л.Энх-Амгалан сайд Б.Батзоригт өнөөх хоёр хоршооны нэрийг өгсөн байсныг сайд нь Төрийн нарийн бичгийн дарга Д.Энхбат, ЖДҮХС-гийн захирал С.Төгсбилэг хоёрыг суулгаж байгаад цаасан дээр бичүүлсэн байгаа юм.
Гэсэн хэдий ч “Буман сор хоршоо”, “Ардын цэнгэл хоршоо”-ны төслүүд дахиад шаардлага хангаагүй тул шалгараагүй байна.
Үүнээс болж ЖДҮХС-гийн захирал С.Төгсбилэг рүү сайд нь бухимдаж, дээрээс нь УИХ-ын дэд дарга Л.Энх-Амгалангийн зөвлөх М.Мөнхдөл, “Ирж уулз” гэж загнаад байсан 8811....... дугаартай залуу зэрэг хүмүүс дарамталж гарсан байна. “Үүнийг юу гэж ойлгох вэ. Дэд даргыг эсэргүүцээд ямар нэг юм хийж байна гэж ойлгож болох уу”, “Ойрын хугацаанд Л.Энх-Амгалан даргатай ирж уулзан, асуудлыг өөрөө тайлбарла” гэх зэргээр сүрдүүлзж байжээ.
Харин М.Мөнхдөл нь ХХААХҮ-ийн сайдын төсөл санхүүжүүлэхээр шийдвэрлэсэн 2018 оны тавдугаар сарын 14-ний А/88тоот тушаал гарснаас яг сарын дараа буюу зургадугаар сарын 14-нд 240 сая төгрөгийг Төрийн банк дахь ЖДҮХС-гийн 100900037019 тоот данснаас хувийн дансандаа шилжүүлэн авчээ.
ӨДӨР ТУТМЫН СОНИНУУДЫН “ЭРЭН СУРВАЛЖЛАГЧ” НЭГДЭЛ
