Мягмар гарагт /2023.04.04/ Финланд улс Хойд Атлантын эвслийн 31 дэх гишүүн болжээ. Ёслолын ажиллагааг тус эвслийн цахим хуудсуудаар шууд дамжуулав.
Финландын Гадаад хэргийн сайд Пекка Хаависто Брюссель дэх НАТО-гийн төв байранд АНУ-ын Төрийн нарийн бичгийн дарга Энтони Блинкенд албан ёсны баримт бичгийг өргөн барьснаар тус эвсэлд элсэх явцыг дуусгажээ.
Блинкен Финлянд улс НАТО-д элссэнийг "түүхэн өдөр" хэмээн тодорхойлоод, эл үйл явц нь Владимир Путины Украйнд өдүүлсэн дайнаас болсон гэжээ.
"Энэ бол ноён Путинд талархаж чадах цорын ганц зүйл гэж би хэлэхээр байна. Учир нь тэрээр Оросын түрэмгийллээс урьдчилан сэргийлэхийг хүсч байгаагаа дахин нэг удаа хурдасгасан" гэж Блинкен хэлэв.
НАТО-гийн Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Йенс Столтенберг сэтгүүлчдэд хэлэхдээ, "Энэ нь Финляндын аюулгүй байдлыг улам зузаатгаж, НАТО-г илүү хүчирхэг болгоно" гэж мэдэгдээд "Путины Ерөнхийлөгч В.Путины түрэмгийллийн зорилго нь улсынхаа хилийн дагуу НАТО-гийн хүчийг багасгах, Европт шинэ гишүүн элсүүлэхгүй байх явдал байсан бол бүх зүйд эсэргээрээ болсон" гэв.
Финлянд улс Шведийг НАТО-д элсүүлэхийг эрмэлзлэх болно гэж Финляндын Ерөнхийлөгч Саули Ниинистё мэдэгдэв. "Швед гишүүнчлэлгүй бол Финляндын гишүүнчлэл бүрэн биш. Шведийг НАТО-д түргэвчлэн элсүүлэх ажил үргэлжилж байна" гэж Ниинистё хэлжээ.
Оросын Ерөнхийлөгчийн хэвлэлийн нарийн бичгийн дарга Дмитрий Песков
Финланд улс НАТО-д элссэнийг эрс шүүмжилж, энэ нь Оросын аюулгүй байдал, үндэсний ашиг сонирхолд халдаж байгаа хэрэг хэмээн мэдэгдсэн байна.
"Энэ үйл явдал нөхцөл байдлыг улам хурцатгаж байна гэж Кремль үзэж байна. НАТО-г өргөжүүлэх нь манай аюулгүй байдал, ОХУ-ын үндэсний ашиг сонирхолд халдсан хэрэг. Энэ талаар бид ярилцаж байсан. Бид үүнийг ингэж л хүлээж авч байна. Энэ, мэдээжийн хэрэг, биднийг аюулгүй байдлаа хангахын тулд тактикийн болон стратегийн хувьд сөрөг арга хэмжээ авахад хүргэж байна "гэж Песков хэлэв.
Финлянд тус холбоонд элсэхийг Турк улс саяхныг болтол татгалзаж байсан. Анкара террорист байгууллага гэж үздэг Курдистаны Ажилчны намын гишүүд, мөн 2016 онд төрийн эргэлт хийх оролдлого зохион байгуулсан гэж Туркийн эрх баригчдын буруутгаж буй Фетхуллах Гюлений дагалдагчдыг орогнуулж байна гэж Скандинавын хоёр улсыг буруутгаж байсан.
Турк Финляндыг НАТО-д элсэхэд татгалзахгүй байгаа ч Шведийг одоо болтол хүлээн зөвшөөрөхгүй байгаа юм
Швед улс өнгөрсөн тавдугаар сард Финландтай нэгэн зэрэг НАТО-д элсэх хүсэлт гаргасан ч Турк улс мөн л төстэй гомдлын улмаас хориг тавьж байгаа юм.
НАТО-г өргөжүүлэх аливаа үйл ажиллагаа нь эвслийн бүх гишүүдийн дэмжлэгийг шаарддаг.
ОХУ-ын түрэмгийллийн хариуд
Финлянд улс төвийг сахисан байдлаа орхиж, НАТО-д элссэн явдал Хойд Атлантын эвслийн сүүлийн үеийн түүхэн дэх хамгийн чухал мөчүүдийн нэг юм.
Швед улс ч мөн НАТО-д элсэх хүсэлтээ гаргаснаар төвийг сахих урт хугацааны амлалтаасаа татгалзаж байгаа билээ.
ОХУ Украин руу дайрснаас хойш Финландын олон нийтийн санаа бодол эрс өөрчлөгджээ. Финляндчуудын гуравны нэг нь НАТО-гийн гишүүнчлэлийг дэмждэг байсан бол өнгөрсөн хавар бараг нэг шөнийн дотор хүн амынх нь 80% дэмжжээ.
Юу өөрчлөгдөх вэ?
Практик утгаараа тийм ч их зүйл өөрчлөгдөхгүй аж. Финлянд улс 1994 онд НАТО-гийн албан ёсны түнш болсон бөгөөд эвслийн армитай нягт хамтран ажиллаж, техникийн болон хуулийн бүх шаардлагыг хангаж байсан.
Гол өөрчлөлт нь Хойд Атлантын гэрээний тавдугаар зүйл бөгөөд НАТО-гийн нэг гишүүн орон руу дайрах нь бүхэл бүтэн холбоонд халдсан гэж үздэг.
Финлянд, Оросын хоорондох хуурай газрын хил нь 1300 гаруй км үргэлжилдэг. Түүгээр ч барахгүй Оросын тив хоорондын баллистик пуужингийн стратегийн баазууд болон Умард усан цэргийн баазууд нь Финляндтай хиллэдэг бүс нутагт төвлөрдөг.
Түүнээс гадна эдгээр баазуудын хангамжийг зөвхөн Ладогагаас хойд зүгт салаалсан ганцхан төмөр зам, нэг хурдны замаар хийгддэг бөгөөд энэ нь НАТО-гийн хүчинд тэрхүү хангамжийн шугамыг аль ч цэгт таслах онолын боломжийг олгож байгаа юм.
Москва бодож байна
2022 оны 1-р сард Москва НАТО-г зүүн зүгт өргөжихөө зогсоох, хуучин ЗХУ-ын бүрэлдэхүүнд байсан улс орныг, тэр дундаа Украиныг эвсэлд оруулахгүй байх, тэдэнтэй ямар нэгэн цэргийн хамтын ажиллагаа явуулахаас татгалзах, мөн НАТО-гийн цэргийг 1997 оны байрлалдаа буцахыг шаардсан. Энэ үед Төв ба Зүүн Европ, Балтийн орнуудтай эвсэлд нэгдээгүй байсан.
Оросын Украин руу түрэмгийлсэн явдал эсрэг нөлөө үзүүлсэн хэмээн барууныхан үзэж байна. Гэсэн ч Финляд улсын НАТО-д элссэн явдалд Кремлийн хариу үйлдэл гайхалтай тайван байв.
Финлянд болон Шведыг НАТО-д элсэхэд Оросын хариу арга хэмжээ эвслийн дэд бүтцийг өргөжүүлэхээс хамаарна гэж Путин мэдэгдсэн. Хэдийгээр Путины хэлснээр "асуудал хоосон газар бий болж байгаа" ч Орост Украинаас ялгаатай нь Швед, Финландтай "ямар ч маргаантай асуудал байхгүй".
"Бид Финлянд, Швед хоёртой газар нутгийн маргаангүй, Украин НАТО-гийн гишүүн болж магадгүй, тэгвэл Орос улс эвсэлд нэгдсэн улстай нутаг дэвсгэрийн маргаантай болох бөгөөд энэ нь бүх тивд асар том эрсдэл дагуулна " гэж ОХУ-ын Ерөнхийлөгчийн хэвлэлийн нарийн бичгийн дарга Дмитрий Песков мэдэгдэв.
