Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагын бүртгэсэн, коронавирусийн эсрэг шинэ эмийг манай улс оруулж ирэхээр болжээ. Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг Эм, эмнэлгийн хэрэгслийн хяналт, зохицуулалтын газрын дарга, анагаах ухааны доктор Б.Цэцэгсайхантай энэ талаар ярилцлаа.
-Аль улсад үйлдвэрлэсэн ямар эм оруулж ирэхээр болсон бэ?
-ДЭМБ-аас саяхан “Ковид-19”-ийн хүнд болон нэн хүнд хэлбэрээр өвчилсөн хүмүүсийг анагаах, өндөр үр дүнтэй шинэ эмүүдийг бүртгэсэн. Тухайлбал, тоцилизумаб (актемра) эмийг коронавируст халдварын эмчилгээнд яаралтай нөхцөлд хэрэглэх зөвлөмжийг энэ сарын 6-нд гаргалаа. Манай агентлагийн зүгээс уг эмийг Монголдоо оруулж ирэхээр АНУ-ын “Роше” үйлдвэртэй холбогдсон. Улмаар тус үйлдвэрийн Монгол дахь төлөөлөгч компанитай хамтран ажиллаж байна. Энэхүү эмийн үнэ дэлхий дахинд нэлээд өндөр, эрэлт ч их. Тухайлбал, Австралид 410, Энэтхэгт 646, АНУ-д 3625 ам.долларын үнэтэй. Шаардлага хангасан томоохон үйлдвэрүүдэд эл эмийг үйлдвэрлэх эрхийг олгох замаар үнийг нь хямдруулж, улс орнуудад жигд хүртээмжтэй хүргэхээр ДЭМБ-аас ажиллаж байгаа юм. Манай улсын хувьд үйлдвэрлэгчтэй хэлэлцээр хийж буй. Мэдээж хамгийн боломжийн үнээр, аль болох богино хугацаанд оруулж ирэх төлөвлөгөөтэй.
-Уг шинэ эм нь ямар үр дүн, ач холбогдолтой вэ?
-Энэ бол моноклон эсрэг биеийн эм. Ийм эмийг дэлхий дахинд коронавируст халдварын эмчилгээнд өргөн хэрэглэж байгаа. Моноклон эсрэг бие гэдэг нь вирусийн эсрэг тэмцэхэд бидний бие махбодын хариу урвалыг өдөөдөг, лабораторийн нөхцөлд гаргаж авсан уургууд юм. Сүүлийн нэг жилд судлаачдын 27 баг нийт 10 930 өвчтөнийг хамруулан моноклон эсрэг биеийн эмийн эмнэл зүйн судалгаа хийж, биеийн байдал нь хүнд болон нэн хүнд өвчтөнүүдэд хэрэглэсэн тохиолдолд нас барах эрсдэлийг 13 хувиар бууруулж байгааг тогтоосон. Мөн амьсгалын аппаратад орох эрсдэлийг 28 хувиар бууруулдгийг тогтоосон байна.
-Манай улсад коронавирусийн эмчилгээнд ашиглаж байгаа эмүүдийн нөөц хангалттай юу. Вирусийн эсрэг эмүүдийг хэдэн аж ахуйн нэгж импортолж байгаа вэ?
-Эрүүл мэндийн сайдын баталсан, коронавирусийн эмчилгээний удирдамжид умифеновир (арбидол), фавипиравир гэсэн хоёр төрлийн эм, мөн ремдесивир тариаг багтаасан. Умифеновир эмийг ОХУ, Украин, БНХАУ-ын зургаан үйлдвэрлэгчээс импортолж байна. Фавипиравирыг БНХАУ, Энэтхэг, Бангладешийн гурав, ремдесивир тариаг БНЭУ, Бангладеш, Пакистаны 14 үйлдвэрлэгчээс импортоор авч буй. Импортлох зөвшөөрлийг 34 аж ахуйн нэгж авсан. Үүнээс гадна 7-8 дугаар сард 15 байгууллага эдгээр эм, тариаг импортлохоор бэлтгэж байна.
-Танай байгууллагаас вирусийн эсрэг эмийн үнийн дээд хэмжээг тогтоосон байсан. Энэхүү хэмжээнээс илүү үнээр борлуулсан эмийн сан, иргэн, аж ахуйн нэгжид ямар хариуцлага хүлээлгэх вэ?
-Хангалттай нөөц бүрдүүлэхийн тулд умифеновир, фавипиравир эм, ремдесивир тарианы үнэд дээд хязгаар тогтоож, импортын тусгай зөвшөөрөлтэй 24 аж ахуйн нэгжтэй хамтын ажиллагааны санамж бичиг байгуулсан. Үйлдвэрээс авах үнэ, тээврийн зардал, борлуулалтын НӨАТ зэргийг тооцоолон тухайн эмийн бөөний болон жижиглэнгийн үнийн дээд хязгаарыг тогтоосон. Эмийн сангуудад хяналт шалгалт хийж, арга зүйн зөвлөмж, мэдээлэл өгч байна. Мөн дээр дурдсан эм, тариаг тогтоосноос илүү үнээр борлуулсан аж ахуйн нэгж, байгууллагын талаарх мэдээллийг иргэдээс нээлттэй авч байгаа. Эмийн үнийн дээд хязгаарыг мөрдөөгүй аж ахуйн нэгжийн тусгай зөвшөөрлийг түдгэлзүүлэх, цуцлах хүртэл арга хэмжээ авна.
-Коронавирусийн эсрэг эмийг дотооддоо үйлдвэрлэх нөөц, боломж манайд бий юү?
-Манай улсын хоёр ч үйлдвэрлэгч умифеновир, фавипиравир эмийг үйлдвэрлэхээр бэлтгэл хангаж байгаа. Энэхүү хоёр эмийн түүхий эдийг улсын бүртгэлд бүртгэсэн.
-Эмийн сангуудад борлуулж буй түргэвчилсэн оношлуурууд баталгаатай, эсэхийг танай агентлаг, Шударга өрсөлдөөн, хэрэглэгчийн төлөө газрын хамтарсан ажлын хэсэг шалгаж эхэлсэн юм билээ. Түргэвчилсэн оношлууруудыг худалдах зөвшөөрлийг хэрхэн олгодог вэ. Чанарыг нь ямар шалгуураар баталгаажуулдаг бол?
-Энэ онд 30 аж ахуйн нэгж 49 нэр, төрлийн түргэвчилсэн оношлуурыг АНУ, БНХАУ, БНСУ, БНЭУ, ХБНГУ-аас импортолсон. ДЭМБ-аас дөрвөн төрлийн түргэвчилсэн оношлуурыг ашиглахыг албан ёсоор зөвшөөрсөн. Үүнээс гадна тухайн улс дотооддоо ашиглах оношлуурын жагсаалтыг баталдаг. Манай байгууллагынхан холбогдох лабораторийн мэргэжилтнүүдтэй хамтран оношлуурын чанарыг баталгаажуулдаг. Өдгөө эмийн сангуудад баталгаатай оношлуурууд борлуулж буй, эсэхийг ШӨХТГ-ынхантай хамтран шалгаж байна.
Бэлтгэсэн Ч.Мөнх
