Өчигдрөөс илүү маргаашийг
бүтээхийн төлөө

Б.Номин

АН: “Ногоон автобус”-ыг шалгах түр хороо байгуулахгүй бол Цэцэд хандана 

АН-ын бүлгийн ээлжит хуралдаанд тус намын дарга Л.Гантөмөр оролцож, УИХ-ын сонгуулийн тухай хуулийг хэрхэн хэрэгжүүлэх талаар Сонгуулийн ерөнхий хорооноос бэлтгэсэн мэдээллийг сонсжээ. Мөн ногоон автобусыг худалдан авсан үйл явцыг шалгах түр хороо байгуулахаар 25 гишүүн нэгдэн гарын үсэг зурж, УИХ-ын дарга Г.Занданшатарт сар гаруйн өмнө уламжилсан ч хэлэлцэхгүй байгааг онцлов. Иймд энэ удаагийн ээлжит чуулганыг хаахаас өмнө түр хороо байгуулахгүй бол УИХ-ын дарга болон Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны дарга нарыг УИХ-ын хяналт шалгалтын тухай хуулийг зөрчсөн гэх үндэслэлээр Үндсэн хуулийн цэцэд “өгөх” гэнэ. 
2024-01-09

 “Нүүрсний” сонсголын тайланг маргааш хэлэлцэнэ 

УИХ-ын ээлжит чуулган хагас жил тутамд нэг удаа 75-аас доошгүй ажлын өдөр хуралдах ёстой. Үндсэн хуульд заасан эл хугацааг баримталбал өнгөрсөн оны аравдугаар сарын 2-нд нээлтээ хийсэн УИХ-ын намрын ээлжит чуулганыг ирэх долоо хоногт өндөрлүүлэх бололтой. Үүнээс өмнө, тодруулбал, маргааш Төрийн болон орон нутгийн өмчит, өмчийн оролцоотой зарим компанийн үйл ажиллагаанд хяналт шалгалт хийх, тайланг нь УИХ-д танилцуулах үүрэгтэй түр хороо хуралдаж, нүүрсний гэх сонсголын тайланг хэлэлцэх нь. Мөн ээлжит чуулганыг хаахаас урьтаж Хөрөнгө оруулалтын болон Хүүхэд хамгааллын тухай зэрэг хэд хэдэн хуулийг шинэчлэн батлахаар төлөвлөжээ. 
2024-01-08

 П.БАЯР: Тойрог томрох тусам нэр дэвшигчид бус, намд нь саналаа өгдөг гэх судалгаа бий

-УИХ-ын сонгуулийн тухай хуулийг өнгөрсөн онд батлах үеэр пропорционал буюу хувь тэнцүүлэх тогтолцоонд бүрэн шилжих боломжгүй, орон нутгийн иргэдийн төлөөллийн зарчмыг алдагдуулна гэж үзээд 126 гишүүний дийлэнх олонх болох 78-ыг нь тойргоос сонгохоор шийдсэн. Гэтэл хэдхэн сарын дараа аймаг, дүүргүүдийг нэгтгэх байдлаар тойргийг бүсчилж байгууллаа. Ийн томсгож, тоог нь цөөрүүлснээр үгүйсгээд байсан пропорционал тогтолцоо руугаа дөхүүлж тойргоо хуваарилсан гэж үзэж болохоор байна. 
2024-01-05

 Сонгуулийн ерөнхий хорооны гишүүдийг “сугалж” чаддаг хуультай болъё

Тэднийг маргааш нэгдсэн хуралдаанаар Сонгуулийн ерөнхий хорооны гишүүнээр томилно. Сонгуулийн төв байгууллага нь есөн гишүүний бүрэлдэхүүнтэй бөгөөд тавыг нь Төрийн байгуулалтын байнгын хорооноос санал болгох эрхийнхээ дагуу дээрх хоёр хүнийг нэр дэвшүүлсэн хэрэг. Ер нь сонгуулийг зохион байгуулахад чухал үүрэгтэй оролцдог эл хоёр байгууллагын удирдлага Сонгуулийн ерөнхий хорооны гишүүнээр ажиллаж ирсэн гэхэд болно. Тухайлбал, холбогдох хуулиудыг шинэчилснээр УБЕГ-ын дарга нь 2011 оноос хойш сонгуулийн төв байгууллагын бүрэлдэхүүнд багтаж буй. Нэр дэвшигч Д.Дэлгэрсайхан 2020 оноос өнөөг хүртэл УБЕГ-ыг удирдаж байгаа бөгөөд уг албанд томилогдохоос өмнөх дөрвөн жилийн хугацаанд тус байгууллагын дэд даргаар ажиллажээ.
2024-01-03

 Нэмэлт хоёр мандатыг ч нийслэлийнхнээс харамлалаа 

 УИХ-ын 2024 оны ээлжит сонгуулийн тойрог байгуулах, мандатын тоо, дугаар, нутаг дэвсгэр, төвийг тогтоох тухай тогтоолыг парламент баталснаар ирэх сонгуулиар 78 гишүүнийг бүсчлэх байдлаар томсгосон 13 тойргоос сонгох нь. Тойргоос сонгохоор нэмэгдсэн хоёр мандатыг нийслэлд биш, аймаг, орон нутгийнхад хуваарилчихаж. Үе үеийн эрх баригчид өөрсдөө туг тойрох тоглоомын дүрэм зохиодог түүх давтагдаж, орон нутгаас олноор сонгогддог МАН-ынхан нийслэлийн мандатыг нэмэхгүй үлдээх шиг боллоо. УИХ-ын гишүүний тоо нэмэгдсэн ч улсын нийслэлийн төлөөлөл, Улаанбаатарт ногдох “хувь”-ийг өсгөсөнгүй. 
2023-12-26

 Жагсаал, цуглаан хийх журмын тухай хуулийг хэзээ шинэчлэх вэ

Ер нь дэлхий даяар иргэдийн жагсаж, цуглах идэвх сэргэж, олон асуудлыг үндэс сууриар нь хөндөж буйг тус тайланд онцолж, “Ихэнхдээ тодорхой бодлого, шийдвэрийг эсэргүүцэх сэдлээр жагсаж, цугласан иргэд эрх бүхий байгууллагаас тухайн шийдвэрийг нь цуцалж, хүчингүй болгосон ч таралгүй, авлига, засаглалын доройтол, эдийн засгийн тэгш бус байдал зэрэг нийгмийн гажуудлыг сууриар нь сөхөн, жагсаалаа үргэлжлүүлж байв” хэмээн дурдсан байна.
2023-12-21

 Нүүрсний үнийн зөрүүнээс 826.4 сая ам.доллар алдсан гэв 

Ингэхдээ Ганцмодны боомт дахь коксжих нүүрсний үнээс татвар, тээврийн зардлыг хасаж тооцдог байж. 2020 онд 63.4, 2021 онд 74.6 ам.доллароор тогтоосон байна. Өнгөрсөн 12 жилийн хугацааны дундаж үнийг сар бүрээр тооцон “Эрдэнэс Тавантолгой”-гоос тогтоосон доод болон гэрээний үнэтэй харьцуулахад зөрүүтэй байсныг шинжээч дурдаад, дүн нь 826.4 сая ам.долларт хүрснийг онцлов. Өөрөөр хэлбэл, тус компаниас хамгийн доод үнэ гэж тогтоосноос багаар гэрээ хийснээс эл зөрүү үүссэн гэсэн үг. Тэрбээр үүнийг “алдагдсан боломж” хэмээн тодотгосон бөгөөд манай улсын нүүрсний нийт экспортын 27.4 хувийг “Эрдэнэс Тавантолгой” хийж буй аж. 
2023-12-20

 “5.2 сая тонн нүүрсийг гаалийн бүртгэлгүйгээр хил давуулсан” 

УИХ-аас байгуулсан, Төрийн болон орон нутгийн өмчит, өмчийн оролцоотой зарим компанийн нүүрс олборлолт, борлуулалт, тээвэрлэлт, экспорт болон бусад бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авалтын үйл ажиллагаанд хяналт, шалгалт хийх түр хороо нотлох баримтыг шинжлэн судлах нээлттэй сонсголын хоёр дахь шат өчигдөр эхэллээ. Таван өдөр үргэлжлэх эл шатанд “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-ийн нийт борлуулалт, экспорт, тээвэрлэлт, хөрөнгө оруулалт, санхүүжүүлсэн төслүүд болон тус компанид хийсэн шалгалтууд, үр дүнгийнх нь талаар хэлэлцэх юм. Эхний өдрийн сонсголоор
2023-12-19

Нээлттэй сонсголоор “ороогүй” гишүүд хаалттай томилгоог үргэлжлүүлэх үү 

Үндсэн хуулийн цэц өнгөрсөн есдүгээр сард хийсэн дунд суудлын хуралдаанаас гаргасан 05 тоот тогтоолоороо Цэцийн гишүүн, Дээд шүүхийн шүүгч, улсын ерөнхий прокурор, түүний орлогчийг томилохын өмнө УИХ нэр дэвшигчийн сонсгол зохион байгуулах нь Үндсэн хуулийн холбогдох заалтыг зөрчсөн гэж үзсэн билээ. Улмаар УИХ-ын хяналт шалгалтын болон УИХ-ын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуульд заасан нэр дэвшигчийн сонсгол явуулах заалтыг түдгэлзүүлсэн юм. Үүнээс хойших хоёр сар гаруйн хугацаанд Үндсэн хуулийн цэцийн гишүүнээр О.Мөнхсайхан, Л.Өлзийсайхан, Э.Энхтуяа, Дээд шүүхийн шүүгчээр Н.Батзориг, Н.Батчимэг нарыг нэр дэвшигчийн сонсгол хийхгүйгээр томилоод байна. 
2023-12-15

 Төрийн ордонд, тойрогтоо ч “ажилладаггүй” гишүүдтэй УИХ 

Төрийн ордонд хуралдаа суухгүй, хуулийн төсөл санаачлахгүй, хэлэлцэхгүй атлаа тойрогтоо очоод татвар төлөгчдийн мөнгөөр худалдан авсан тавилга, хогшил гардуулан, тууз хайчилж, одон, медаль тарааж явдаг нь харагдаж байна. 
2023-12-13

АН: Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн сайдад хариуцлага тооцохыг шаардлаа 

УИХ дахь АН-ын бүлгийн ээлжит хуралдаанаар улсын хэмжээнд дизелийн түлш, авто бензин олгохгүй байгаатай холбоотойгоор Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн сайд Ж.Ганбаатар болон холбогдох албаны хүмүүсээс мэдээлэл сонсжээ. Хэлэлцсэн асуудлын талаар хэвлэлийн бага хурал хийсэн тус бүлгийн дэд дарга Н.Ганибал эрх баригчид үүнийг шийдвэрлэж чадахгүй, мухардчихаад байгааг шүүмжилж, “Шатахуун гэнэт ховордчихоогүй. Хоёр сарын өмнөөс л үүнийг ярьж эхэлсэн. Нийслэлд иргэд хонон, өнжин дугаарлаж байж бензин авч байгаа бол хөдөөд бүр хэцүүдлээ, дизелийн түлш огт олдохгүй байна.
2023-12-12

МАН: Сонгуулийн тойргийг бүсчлэн тогтоох талаар судлахыг даалгав 

МАН-ын бүлгийн хуралдаанаар УИХ-ын 2024 оны сонгуулийн тойрог, мандатын хуваарилалтын талаар санал солилцжээ. Мөн Эрчим хүчний болон Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн сайдын мэдээллийг сонссон байна. Хэлэлцсэн асуудлын талаар мэдээлэл хийсэн бүлгийн дарга Д.Тогтохсүрэн “Улс, эх орны эрх ашгийг бодож, Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтийг амилуулан, хот, хөдөөгийн хөгжлийн тэнцвэрийг хангах шаардлагатай. Цаашлаад нутаг ус, мөнгөний хүчин зүйлийг багасгах ёстой. Тиймээс тойргийг бүсчилсэн байдлаар хуваах нь зүйтэй гэж бид үзэж байгаа ч төсөл болгон хараахан эцэслээгүй байна.
2023-12-12

 Гэрийн тэжээвэр амьтны тухай хуулийг баталлаа

 УИХ-ын чуулганы өнгөрсөн баасан гаргийн нэгдсэн хуралдаанаар Гэрийн тэжээвэр амьтны тухай хуулийг батлав. Ингэснээр манай улс ийм хуультай 35 дахь орон болж буй аж. Эл хуулиар гэрийн тэжээвэр амьтны эрүүл мэндийг хамгаалах, бүртгэх, асран хамгаалах, түр харах, үржүүлэх, хүчирхийллээс хамгаалах, эзэнгүй амьтны тоо толгойг бууруулахтай холбоотой харилцааг зохицуулах юм. Мөн иргэд тэжээсэн амьтныхаа асран хамгаалагчийн хувиар үүрэг хүлээнэ. Тодруулбал, асран хамгаалагч нь 18 насанд хүрсэн, эрх зүйн бүрэн чадамжтай, тухайн амьтныг хоол, орон байраар хангах, эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээнд хамруулах орлогын эх үүсвэртэй байх шаардлагатай. Түүнчлэн нохой, муурыг төрснөөс нь хойш 6-12 сарын дотор үржил хязгаарлах мэс ажилбар хийлгэх, галзуу өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх тарилгад жил бүр, халдварт өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх тарилгад гурваас доошгүй удаа, туулгад улирал тутам хамруулах ёстой. 
2023-12-11

Монгол Улс хүний үндсэн эрхийн үзүүлэлтээр 142 орноос 69-д бичигдэж байна 

Олон улсын хүний эрхийн өдөр өчигдөр тохиов. Энэ өдрийг тохиолдуулан НҮБ-ын Ерөнхий ассамблейн тогтоолоор Хүний эрхийн түгээмэл тунхаглалыг баталсны 75 жилийн ойд зориулж өнгөрсөн бямба гарагт УИХ хүндэтгэлийн хуралдаан зохион байгууллаа. Тус хуралдаанд үг хэлсэн УИХ-ын дарга Г.Занданшатар Хүний эрхийн үндэсний комиссын тухай хуулиа шинэчилсэн, төсвийг нь 2021 оныхоос бараг дөрөв дахин нэмэгдүүллээ, Хүний эрх хамгаалагчийн эрх зүйн байдлын тухай хуультай Ази тивийн анхны улс болсон гэх зэргээр ололт, амжилтаа нэрлэв. Гэвч “World justice project” байгууллагаас гаргадаг хууль дээдлэх ёсыг хэрхэн хангаж буй талаарх индексээр Монгол Улс хүний үндсэн эрхийн үзүүлэлтээр 2017 онд 113 орноос 56-д орж байсан бол 2023 онд 142 орноос 69-д бичигдэж буй. 
2023-12-11

 Улстөржилтийг улам дэвэргэх санаархал

Гэхдэээ л хуулийг батлах нь битгий хэл өргөн барихгүй болтол нь эсэргүүцэх боломж бас бий. Парламент дахь олонхын бүлгийн хэн тус хуулийн төслийн талаар санаачлагчаас мэдээлэл сонсох явцад дэмжээгүй, эсэргүүцсэн гишүүд байснаас гадна улс төрийн бусад намтай эл асуудлаар саналыг нь сонсох ёстой гэсэн чиглэлийг удирдлагаас нь өгсөн юм билээ. 
2023-12-08

“Шударга бусын хонгил”-оор явахаа мэдсэн учраас Австралид амьдарсан гэв 

Түүнчлэн “Эрдэнэс Тавантолгой” компанийн захирал асан Б.Ганхуяг тус сонсголд гэрчээр оролцох хүсэлтээ өгсөн ч тус түр хорооны дарга Б.Энхбаяр татгалзав. Тэрбээр “Tүр хорооноос 170 хүнийг гэрчээр дуудсаны дотор Б.Ганхуяг багтсан. Түүнийг шүүхийн шийдвэрийн дагуу цагдан хорьж байгаа гэсэн агуулгатай бичгийг прокурорын байгууллагаас ирүүлсэн. Үндсэн хуулиар шүүх эрх мэдлийг гагцхүү шүүх хэрэгжүүлнэ. Шүүн таслах ажиллагаанд хэн ч хөндлөнгөөс нөлөөлөх ёсгүй” хэмээн тайлбарласан юм. Уг нь сонсголын өнгөрсөн өдрүүдийн хуралд хууль, хяналтын байгууллагаар шалгуулж буй хүмүүс биечлэн оролцож, тайлбар хийсэн билээ. 
2023-12-07

“Ханбогд сумд гадаадын хөрөнгө оруулалттай 38 этгээдэд 457.3 га газар эзэмшүүлсэн” 

Эдгээрээс газар олголттой холбоотой асуудлаар 39 гэрч дуудсан бөгөөд сонсголын эхэнд энэ сэдвийн хүрээнд баримтыг судлан, шинжлэв. Өмнөговь аймгийн Ханбогд сумд газар олголттой холбоотой анхаарал татсан хоёр асуудал байгааг шинжээч онцолсон. Тодруулбал, юуны түрүүнд дуудлага худалдааны анхны үнийг төлөөгүй байхад газрыг нь олгосон явдал түгээмэл байсан бол гаалийн хяналтын бүсэд 1-40 га газрыг бусдад хууль бусаар шилжүүлсэн байж болзошгүй хэмээв. 
2023-12-06

 “Тогтолцоог нь эвдэх гэж байхад Дээд шүүх, ШЕЗ-ийнхөн дуугүй сууж болохгүй” 

Засгийн газраас өргөн мэдүүлсэн Шүүх байгуулах тухай хуулийн шинэчилсэн найруулга болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийг өчигдөр УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцэж эхэллээ. Тус төслийг Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ танилцуулж, үг хэлсэн бөгөөд Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд Б.Энхбаяр УИХ-ын гишүүдийн асуултад хариулсан юм (Ерөнхий сайдын хэлсэн үгийг бүрэн эхээр нь А6 нүүрнээс уншина уу). Уг нь эл төсөлд шүүхийг тойргийн зарчмаар байгуулахтай холбоотой нэлээд зохицуулалт тусгасан. Гэсэн ч авлигын хэргийн дагнасан шүүх байгуулах хүртэл хоёр шатаар буюу давж заалдах шатны шүүх анхан, Дээд шүүх давж заалдах шатны шүүхийн журмаар ажиллаж, авлига, албан тушаалын гэмт хэргийг эцэслэн шийдвэрлэхээр заасан нь өргөн барьсан үеэс анхаарал татаж буй. Өчигдрийн хэлэлцүүлгийн үеэр ч олон гишүүн эл заалтын талаар тодруулж, онцолж байсан юм. Энэ үеэр гишүүдийн тавьсан асуултад хэрхэн хариулсныг хүргэж байна. 
2023-12-01

“Тусгаар тогтнол” үндэсний баялгийн сангийн тухай хуулийн төслийг өргөн барив 

УИХ дахь АН-ын бүлгээс “Тусгаар тогтнол” үндэсний баялгийн сангийн тухай хуулийн төслийг парламентын удирдлагад өргөн барьж, мэдээлэл хийлээ. Үндсэн хуульд 2019 онд оруулсан нэмэлт, өөрчлөлтөд нийцүүлэн эл төслийг боловсруулжээ. Төсвийн тогтворжуулалтын, Ирээдүйн өв болон Хүний хөгжлийн санг өнгөрсөн хугацаанд байгуулж ирсэн ч эрх баригчид тэдгээрийг “Халамжийн сан” болгосон хэмээн тэд шүүмжлэв. Тус намаас “Өрийн дарамтгүй Монгол” аян зохион байгуулсан бөгөөд уг төсөлд иргэдийн саналыг тусгасан гэнэ. АН-ын бүлгийн дарга О.Цогтгэрэл “Өнөөдөр Монголд иргэн нь биш, төр нь баян болчихлоо.
2023-11-30

 Хөгжлийн зорилгодоо хүрэх аргад суралцахыг сануулав 

Эдийн засаг, хөгжлийн яамны Нэгдсэн бодлого, төлөвлөлтийн газрын дарга Л.Балчинлувсангийн танилцуулснаар өнгөрсөн оны байдлаар манай улс 191 орноос 96 дугаарт эрэмбэлэгдэж байгаа гэнэ. Ингэхдээ эрүүл мэндийн үзүүлэлтээр 112, боловсролын индексээр 81, нэг хүнд ногдох үндэсний нийт орлогоор 113 дугаар байрт буй. Тэр дундаа хавдрыг хожуу оношилж байгаа үзүүлэлтээр хамгийн хойгуур, муу байгааг тэрбээр онцолсон. Мөн Монголд оношилж, эмчилдэггүй 31 төрлийн өвчнийг 26 болгож бууруулсан ч үүнд онцгой анхаарал хандуулах шаардлагатайг тэрбээр хэлж байлаа. 
2023-11-29