Өчигдрөөс илүү маргаашийг
бүтээхийн төлөө

С.Туул

Сонгуулийн холимог тогтолцоог Үндсэн хуулиар баталгаажуулав 

Энэ сарын 27-нд Л.Оюун-Эрдэнийн Засгийн газар байгуулагдсаны гурван жилийн ой тохионо. Улс төрийн тогтворгүй нөхцөлтэй манай улсад энэ бол урт хугацаа. Тэгвэл эл хугацаанд түүний Засгийн газар юу хийж, бүтээв. 
2024-01-05

 Хориглохын өмнө ба хойно

Шинэ он гарснаас эхлээд сонгогчдын саналыг татах зорилготой бүх үйл ажиллагааг хуулиар хориглосон. Мөнгө, эд зүйл тараах, бараа, үйлчилгээг хөнгөлөлттэй үнээр зарах, үнэгүй үзвэр үзүүлэх, нийтийг хамарсан цайллага, уралдаан, баяр наадам зохион байгуулж болохгүй. Хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл, цахим орчин, мессеж ашиглан улс төрийн чансаа тогтоох зорилго бүхий аливаа хэлбэрийн шалгаруулалт, санал асуулга зохион байгуулах, нийтлэх нь хууль бус. Улс төрд хөл тавихаар шийдсэн хүмүүс эрх биш үүнийг мэддэг болсон байгаа. Гэхдээ төдийлөн анзаараагүй байж мэдэх зарим зүйлийг онцлон сануулъя. 
2024-01-04

Авлигажсан тогтолцоо түүх болон үлдэх үү 

Мөн Засгийн газрын өнгөрсөн онд анхаарал хандуулсан нэг чухал салбар нь аялал жуулчлал. Үүний хүрээнд манай улс агаарын тээврийн либералчлалыг амжилттай хэрэгжүүлж, 42 улсын 155 цэгт нислэг үйлдэх боломж бүрдүүлэн, 650 мянган жуулчин хүлээн авч, 1.2 тэрбум ам.долларын орлогыг аялал жуулчлалын салбараас бүрдүүлжээ. Он солигдохын өмнөхөн буюу арванхоёрдугаар сарын 30-нд “GoMongolia” үндэсний брэндийн нээлтийн үйл ажиллагаа боллоо. Энэ талаар Ерөнхий сайд “Монгол Улсын гадаад нэр хүнд өсөж, олон улсын судалгаагаар аялахад таатай улс орнуудын жагсаалтад тэргүүлж байна.
2024-01-03

 МАН хамгаалж, АН давшилж, гуравдагч хүчнүүд ажиглана 

Авлигатай тэмцэхийн тулд “5Ш” ажиллагаа хэрэгжүүлэн, ялын бодлогыг чангатгах зорилгоор Эрүүгийн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулж УИХ-аас баталлаа. Мөн Үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулж, түүхэнд анх удаа парламентын гишүүдийн тоог нэмэн, 126 болгов. Сонгуулийн холимог тогтолцоог баталгаажуулж, нэр дэвшигчдийн 30 хувь нь эмэгтэйчүүд байхаар хуульчилсан. Эдгээр нь зайлшгүй хийх ёстой, олон нийтэд хүртээмжтэй шийдвэр байв. Харин нөгөө талаар аливаа шийдвэр гаргахдаа МАН-ынхан массад таалагдах зорилгоо мартсангүй. Ирэх оны улсын төсвийг сонгуульд зориулан баталсан нь нууц биш. Төрийн албан хаагчдын цалинг бүс нутгийн байршлаас хамааран нэмэх, тэтгэвэр, тэтгэмжийг өсгөх шийдвэрт иргэдийн олонх нь дуртай байгаа.
2023-12-28

Сонгож болохгүй УЛС ТӨРЧ: Яаж ч мэдэх С.ГАНБААТАР 

Тэрбээр ЗХУ-ын Новосибирск хотын Геодез, цахилгаан техник, уул уурхайн дээд сургууль, Хамерсмит вест Лондон коллежийг бизнес, санхүүгийн удирдлага мэргэжлээр төгссөн хэмээдэг байлаа. 2016 оны сонгуулиар мань эр дээр дурдсан сургуулиудыг төгсөөгүй, Английн “Сосейти женерал” банканд ажиллаж байгаагүй гэдэг нь ил болсон. Тухайн үед “Ийгл” телевизийн нэвтэрүүлэгт оролцохдоо тэрбээр үнэнд гүйцэгдэж, “Би сурч байсан, төгсөж чадаагүй. Оюутан байхдаа олон л газар сурч, дадлага хийсэн” гээд зарим байгууллагынхан нь намайг ажиллаж байсныг санахгүй байгаа биз хэмээн хэлж ч үзэв. Тэгснээ муу нуухаар сайн илчилж, дээрх Английн банканд ажиллаж байсан тухай хуурамч бичиг баримт бүрдүүлэн “ХААН банк” ХХК-ийн удирдах албанд ажилд орсноо “улайсан” юм. Энэ мэтээр түүний амьдрал худал хуурмаг ихтэй, улс төрийн замналаа ч ийм арга барилаар эхлүүлсэн аж. 
2023-12-27

“Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-иас олгох ногдол ашгийн хэмжээ хоёрдугаар сард тодорхой болно 

2021, 2022 онд 1072 ширхэг хувьцааны ногдол ашгаа авч чадаагүй иргэдэд нөхөн олгох талаар судалж буй гэнэ. “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК 2022 онд 1.3, энэ жилийн III улирлын байдлаар 2.7 их наяд төгрөгийн ашигтай ажиллаад байгаа аж. Мөн өрийн хэмжээ нь2022 оны аравдугаар сард 4.3 их наяд төгрөг байсан бол өнгөрсөн улирлын байдлаар 3.2 их наяд болсныг Засгийн газрын бүрэн эрхт төлөөлөгч Ж.Ганбат чуулганы нэгдсэн хуралдааны үеэр мэдээлжээ. “Эрдэнэс Тавантолгой” компанийн урьдчилж олсон 603 сая ам.долларын орлогыг өнгөрсөн есдүгээр сард бүрэн барагдуулсан тул борлуулж байгаа нүүрсний орлогоо 100 хувь авч байгаа гэв. 
2023-12-25

 Ирэх сонгуульд горилогчид 

УИХ-ын сонгуульд нэр дэвших хүсэлтэй горилогчид төрийн ажлаа хүлээлгэн өгч эхэлжээ. Ирэх оны нэгдүгээр сарын 1-нээс өмнө тэд шийдвэрээ гаргаж, ажлаа цэгцлэх учиртай юм. Сонгуулийн тухай хуулийн 29.4-т заасны дагуу төрийн жинхэнэ албан хаагч, төрийн үйлчилгээний албаны удирдах албан тушаалтан, төрийн болон орон нутгийн өмчит, төрийн болон орон нутгийн өмчийн оролцоотой хуулийн этгээдийн дарга, дэд дарга, захирал, дэд захирлууд үүнд хамаарна. Үүний дагуу хүмүүс түрүүчээсээ сонгуулийн бэлтгэлдээ оржээ. Хоёр удаагийн сонгууль дараалан МАН үнэмлэхүй олонх болсон учир төрийн өндөр, дээд буюу дээрх ангилалд хамаарах албан тушаалд тус намын гишүүд ажиллаж буй юм. Тиймээс ажлаа өгч буй горилогчид бүгд МАН-аас ирэх сонгуульд өрсөлдөх хүмүүс гэж ойлгоход болно. 
2023-12-22

Төлөвлөлт, тооцоо дутуу төмөр замын төсөл

УИХ-аас 13 жилийн өмнө Төрөөс төмөр замын талаар баримтлах бодлогыг баталсан түүхтэй. Үүний дагуу төмөр замын дотоодын нэгдсэн сүлжээ бий болгох зорилгоор шинээр 7900 орчим км замыг гурван үе шаттай барихаар төлөвлөсөн юм. Эхний шатанд Даланзадгад-Тавантолгой-Сайншанд-Баруун-Урт-Чойбалсан чиглэлд 1100 км зам барихаар тооцсон байна. Дараагийн хоёр шатанд тус бүр 3000 гаруй км төмөр зам тавихаар төлөвлөв. Энэ бүхний үр дүнд экспортын хэмжээ жилд дунджаар 50 сая орчим тоннд хүрэх, төмөр замаар холбогдсон аймгуудын дэд бүтэц хөгжин ажлын байр нэмэгдэх, хилийн боомт шинээр нээх, ачаа тээвэрлэх чадвар өсөх зэргээр олон сайхан үр дүн гарна хэмээн төсөөлжээ. Тэгвэл өнөөдөр бодит байдал ямар байна вэ. 
2023-12-18

 УИХ-д 30, орон нутагт 20 хувийн квот үйлчилнэ 

Парламентаас Үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулж, гишүүдийн тоог 126 болгон, сонгуулийн холимог тогтолцоог баталгаажуулсан. Мөн УИХ-ын сонгуулийн тухай хуульд 2024 онд нэр дэвшигчдийн 30, 2028 онд 40 хувь нь эмэгтэйчүүд байх заалт оруулж батлаад байна. Намын жагсаалтаар 48 гишүүн сонгохдоо хүйсээр сөөлжүүлж байрлуулна. Энэ бүх өөрчлөлтийн үр дүнд ирэх оны сонгуулиар эмэгтэйчүүдийн төлөөлөл багадаа 20 хувьд хүрч өсөх тооцоолол бий. Түүнчлэн Улс төрийн намын тухай хуулийг шинэчлэн найруулж, удирдах албан тушаалд нэг хүйсийн төлөөлөл 40 хувиас багагүй байхаар тусгаад буй. УИХ-ын гишүүн, Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны дарга Н.Энхболд энэ талаар “Эдгээр эрх зүйн шинэчлэл нь шийдвэр гаргах түвшинд жендерийн тэгш байдлыг хангахад том ахиц болно” гэсэн юм. 
2023-12-14

АН-ын ирээдүйг зурах залуусын байгууллагыг хэн тэргүүлэх вэ

Юутай ч намын дэргэдэх залуучуудын холбооныхоо тэргүүнээр сонгогдсон хүнд удахгүй болох 2024 оны сонгуульд нэр дэвших “виз” олдох магадлал нэмэгдэнэ. Энэ удаа биш ч 2028 оны сонгууль бол баттай байх юм. Уг албан тушаалд Л.Ганхөлөг, М.Амгаланбаатар, Б.Батзаяа, Б.Ган-Очир нарын дөрвөн залуу өрсөлдөж байна. Тэдний гурав нь хуульч, эрх зүйч мэргэжилтэй аж. Харин АЗХ-ны тэргүүний төлөө өрсөлдөх зоригтой бүсгүй АН-аас гарсангүй. Тус намын залуучуудын холбоог тэргүүлэх сонгуульд нэрээ дэвшүүлсэн залуусыг “шинжлээ”. Тэдний хэн нь энэ холбооны ерөнхийлөгчөөр тодрох бол. 
2023-12-12

Сонгуулийн тойргийг бүсчилье 

УИХ-ын өнгөрсөн пүрэв гаргийн чуулганы үеэр Эдийн засгийн хөгжлийн сайд Ч.Хүрэлбаатар энэ сэдвийг хөндөж, “Тойргийг бүсчилсэн байдлаар тогтоох нь зөв. Томруулж тогтоосноор улсын хэмжээний мега төслүүдээ урагшлуулах боломж бүрдэнэ. Тойрог жижиг байвал улс хөгжихгүй. Сонгуульд нэрээ дэвшүүлэх санаатай хүмүүс хэдийн тухайн тойрогтоо мөнгө тараагаад эхэлсэн байна” гэсэн юм. 
2023-12-12

Гадаадын иргэдэд газар эзэмшүүлсэн хүмүүст хариуцлага тооцохыг чиглэл болгов 

Ерөнхийлөгч үүнд онцгойлон анхаарч, хууль хүчний чиг үүрэг хэрэгжүүлэх ёстой байгууллага яаралтай ажиллаж, үр дүнг нь олон нийтэд мэдээлэх хэрэгтэй гэсэн байр суурьтай байгаа аж. Тиймээс Төрийн тэргүүний зүгээс Засгийн газарт газрын нэгдмэл сан, эзэмшилт, ашиглалт, бүртгэлийг шалгаж, гэм буруутай этгээдүүдийг хуулийн байгууллагад шилжүүлэн хариуцлага тооцохыг чиглэл болгосон байна.  Монгол Улс төрийн байгууламжийн хувьд нэгдмэл байж, нутаг дэвсгэр зөвхөн засаг захиргааны нэгжид хуваагдахаар Үндсэн хуулиар баталгаажуулсан байдаг. Монгол Улсын газар нутгийн халдашгүй дархан байдал түүнийг сахин хамгаалах нь төрийн үндсэн үүрэг, үндэсний аюулгүй байдлын нэн чухал бүрэлдэхүүн гэдгийг тэрбээр сануулжээ.
2023-12-08

 “Зорилгоосоо гажуудсан ардчиллын тогтолцоог АН засна” 

УИХ дахь АН-ын бүлгийн дарга Б.Цогтгэрэл “Иргэн нь баян Монгол” сэдвээр илтгэхдээ 33 жилийн өмнө шударга ёс, хүний эрх, эрх чөлөө, хувийн өмчтэй нийгэм бүтээхээр эхлүүлсэн ардчилсан тогтолцоо өнөөдөр гажуудсаныг сануулав. Авлига, хулгай нүүрлэсэн, айдас дүүрэн нийгэм бий болчихсоны шалтгаан нь зүүний үзэл баримтлалтай намын халамжийн бодлогоор “зэвсэглэсэн том машин” буруу өнхөрч буй явдал гэж дүгнэв. Ардчилсан нам жинхэнэ утгаараа сэргэж байж энэ бүхнийг засахад хувь нэмрээ оруулна хэмээн мэдэгдсэн. 
2023-12-07

Сонгож болохгүй УЛС ТӨРЧ: Үгэндээ ороогддог М.Оюунчимэг 

М.Оюунчимэг гишүүн эрх мэдлээ хэрхэн ашиглахад таван жилийн турш суралцсан бололтой юм. 2021 оны нэгдүгээр сард түүний хүү Б.Энхмөрөн хэмээх 26 настай залуу Эрүүл мэндийн даатгалын ерөнхий газрын Худалдан авалт, гэрээлэлтийн газрын даргаар томилогдсон. Уг албан тушаалд төрийн албанд найм, үүнээс дэд түшмэлийн албанд дөрвөөс доошгүй жил ажилласан, мэргэшүүлэх багц сургалтад хамрагдсан хүнийг томилох хуультай. Гэтэл тус шалгуурт огтхон ч тэнцэхгүй шавилхан залуу эрх мэдэлтэй албан тушаалд шууд очсоныг УИХ-ын гишүүн ээжтэй нь холбохоос аргагүй.
2023-12-07

76 гишүүний 16 нь л хуралдаа бүтэн суужээ 

УИХ-ын чуулганы арваннэгдүгээр сарын ирцийн мэдээ гарчээ. Энэ хугацаанд нэгдсэн чуулган 10 удаа хуралдсан байна. Н.Алтанхуяг, Х.Баделхан, Б.Бат-Эрдэнэ, С.Бямбацогт, Л.Мөнхбаатар, Н.Наранбаатар, М.Оюунчимэг, Ц.Сандаг-Очир, Д.Тогтохсүрэн, Г.Тэмүүлэн, О.Цогтгэрэл, Ц.Цэрэнпунцаг, Ж.Чинбүрэн, С.Чинзориг, Б.Энхбаяр, Ж.Эрдэнэбат нарын 16 гишүүн хуралдаандаа 100 хувийн ирцтэй оролцсон аж. Харин найман гишүүн хуралдааны 50 хувьд нь л суусан байна. 
2023-12-06

АН: Нэг сумд өдөрт 200 литр шатахуун л борлуулж байна 

УИХ-ын гишүүн Б.Пүрэвдорж “Чөлөөт хэвлэлийн асуудлаар ЦХХХ-ны сайд Н.Учрал, ХХЗХ-ны дарга болон Монголын сэтгүүлчдийн нэгдсэн эвлэлийн мэдээллийг сонслоо. Харилцаа холбооны тухай хуульд хэвлэлийн эрх чөлөөг хангах нарийн зохицуулалтууд оруулж, яаралтай горимоор өргөн барих гэж буй юм байна, үүнийг дэмжинэ. Гол нь хуулийг давсан олон журам байна, нэг сэтгүүлчийн асуудлыг шалгахдаа редакцад нь хамааруулж, бусад ажилтны болон уншигчдын эрхийг зөрчиж буйг анхаараач гэсэн саналаа гишүүд хэлсэн” гэсэн юм. Хуулийн “цоорхой”-г ашиглан хэвлэлийн эрх чөлөөг боогдуулж байна хэмээн гишүүн Н.Ганибал хэлээд, үүнийг засах хэрэгтэй гэв. 
2023-12-05

МАН: Харилцаа холбооны тухай хуулийг яаралтай горимоор хэлэлцүүлнэ 

Эрүүл мэндийн сайд С.Чинзориг “Томуу, томуу төст өвчний таван түвшин байдаг. Амбулаториор үйлчлүүлэгчдийн 5.5 хувь нь энэ өвчнөөр өвдсөн нь хоёр дахь буюу идэвхжлийн түвшин юм. Тиймээс хичээл амраах, нийтийн аливаа үйл ажиллагааг хязгаарлах нөхцөл үүсээгүй. Бид уг өвчнөөс урьдчилан сэргийлж, 300 мянган хүн тун вакцин авснаа хүүхэд, жирэмсэн эхчүүд, 65-аас дээш насныхан зэрэг эрсдэлт бүлгийн 89 хувьд нь тарьж, хамруулсан. Цаашид дэгдэлт нэмэгдэх магадлалтай байгаа учраас сайдын тушаалаар төрөлжсөн томоохон эмнэлгүүдэд 575, есөн дүүрэгт 297 ор дэлгэж бэлдсэн. Эмнэлгүүдэд тасалдсан эм, тариа байхгүй, 30 хоногийн нөөцтэй” гэлээ.
2023-12-05

 Ардын намд “эзлүүлсэн” МЭХ-г татан буулгая 

Уг нь МЭХ 1924 онд байгуулагдсан, Азийн анхны эмэгтэйчүүдийн байгууллага аж.Ирэх онд тус холбооны 100 жилийн ой болно. Эмэгтэйчүүдийн сурч боловсрох, улс төрийн сонгох, сонгогдох, хөдөлмөр эрхлэх боломжийг хангахын төлөө анхны удирдагч, гишүүд нь тууштай ажилласан нь мэдээж. Үүний үр дүнд 1924 оны Үндсэн хуульд эдгээр суурь эрхийг тусгуулж чадсан байдаг. Тэгвэл үүнээс хойш, ялангуяа ардчилсан хувьсгалаас хойших 30 гаруй жилд МЭХ юу хийсэн бэ. Яагаад 100 жилээ тэмдэглэх гэж буй уг байгууллагын талаар нийгэмд тодорхой ойлголт ч үгүй, “сураггүй” байна вэ. Ингэж гайхаж буйгаа олон хүн нийгмийн сүлжээнд илэрхийлжээ. 
2023-12-04

 Дотоод талцалдаа ялагдах вий

Дотоод зөрчлөө хэвлэлээр дэвэргээд байх нь АН-ынханд бүгдэд нь халтай. АН унавал Х.Баттулга ч, Ц.Элбэгдорж нь ч, С.Эрдэнэ ч унана. Гудамжинд гарчихвал булаацалдаад байгаа эрх мэдэл нь ч үнэ цэнгүй болно. Тиймээс улс төрийн том зорилгодоо төвлөрч, нэгдэж ажиллах учиртай юм. 
2023-11-30

Хууль олон ч хэрэгжилт муу байна 

Нийтийг цочроосон уг үйл явдалтай зэрэгцэн УИХ-аас энэ сарын 22-23-нд Олон улсын парламентын холбоо (ОУПХ)-той хамтран “Хүний эрх, жендерийн мэдрэмжтэй парламент” өөрийн үнэлгээний хэлэлцүүлэг зохион байгуулав. Хүний эрхийн талаарх өөрийн үнэлгээ хийсэн дэлхийн анхны парламент нь Монгол Улсынх боллоо гэсэн “хөөрүү” мэдээлэл цацагдаж байна. Гэвч бодит байдалтай энэ үнэлгээ нь хэр нийцсэн, бас өөрчлөлт гарахад ямар түлхэц үзүүлэх вэ гэдэг нь илүү чухал. 
2023-11-27