Өчигдрөөс илүү маргаашийг
бүтээхийн төлөө

Өнөөдөр сонин

 ДНБ 6.9 хувиар өсөв 

Тухайлбал, хөдөө аж ахуйн салбарын нэмэгдэл өртөг (2015 оны зэрэгцүүлэх үнээр) өнгөрсөн 1-9 дүгээр сард 3.1 их наяд төгрөг болж, өмнөх жилийн мөн үеийнхээс 320.1 тэрбумаар буурсан нь ДНБ-ий өөрчлөлтөд 1.6 нэгж хувиар сөрөг нөлөө үзүүлжээ. ул уурхай, олборлолтын салбарын нэмэгдэл өртөг дээрх хугацаанд 2.7 их наяд болсон нь 2022 оны мөн үеийнхээс 683.1 тэрбумаар нэмэгдсэн дүн юм. Нүүрс, газрын тосны олборлолт өссөн нь үүнд голлон нөлөөлсөн аж. Мөн аж үйлдвэр, барилгын салбарын нэмэгдэл өртөг энэ оны эхний гурван улиралд 2.4 их наяд төгрөг болсон нь өмнөх жилийнхээс 87.2 тэрбумаар илүү гэсэн үг. Эргэн сануулахад, Монгол Улсын эдийн засгийг энэ онд 5.7, ирэх жил 5.9 хувиар өснө хэмээн таамагласнаа Азийн хөгжлийн банкнаас өнгөрсөн есдүгээр сард мэдээлж байв. 
2023-11-20

 Иргэд хоолтой хонохын тулд өр тавихаас өөр аргагүй байна 

“Хоногийнхоо махыг ч авч чадахгүй хүмүүс л байна шүү дээ. 1000-2000 төгрөгт тааруулж мах авах нь бий. Ихэвчлэн 200 граммыг л авдаг даа. Өр тавих нь ч их. Тэтгэвэр, тэтгэмж нь буухаар төлцгөөдөг. Ядарсан хүмүүс зээлээр өгөөч гэж гуйхад яаж үгүй гэж хэлэх билээ. Боломжоороо зарим нь төлнө, өрөө 1-2 жил төлж чадаагүй хүмүүс ч бий” гэсэн юм. 
2023-11-20

 Чанаргүй зээлийн өрийн үлдэгдэл 2.2 их наяд төгрөг болов 

Тэгвэл валютын хадгаламж 4.9 их наяд төгрөг болсон нь өмнөх сарынхаасаа 171.3 тэрбумаар буурч, 2022 оны мөн үеийнхээс 253.4 тэрбумаар дээшилсэн дүн болов. Аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэдэд олгосон нийт зээлийн өрийн үлдэгдэл аравдугаар сарын эцэст 26.4 их наяд төгрөгт хүрчээ. Энэ нь өмнөх сарынхаасаа 253.3 тэрбум, өнгөрсөн жилийн мөн үеийнхтэй харьцуулахад 3.5 их наядаар нэмэгдсэн үзүүлэлт юм. Үүний 86.4 хувийг хэвийн, 5.3-ыг нь анхаарал хандуулах зээлийн өрийн үлдэгдэл эзэлжээ. Тэгвэл чанаргүй зээлийн өрийн үлдэгдэл 2.2 их наяд төгрөгт хүрсэн байна. Ингэснээр өмнөх сарынхаасаа 14.6, өнгөрсөн оны мөн үеийнхээс 472.6 тэрбумаар буурсан аж. Ийм зээл нийт зээлийн өрийн үлдэгдлийн 8.3 хувийг эзэллээ. 
2023-11-18

“Чингис хаан” дуурийг хоёр өдөр тоглоно 

Ерөнхий зураач нь Ардын зураач Ч.Гунгаасүх. Дуурийн цомнолыг Төрийн шагналт, Ардын уран зохиолч П.Бадарч бичэн бөгөөд их эзэн Чингис хааны 1171-1189 он хүртэлх буюу Их Монгол Улсаа сэргээн мандуулсан түүхийг өгүүлсэн юм. Тэмүүжинд Э.Бумхүү, Л.Бүүвэйбаатар, Өэлүн эхэд М.Дариймаа, Ж.Энхмаа, Бөртэ үжинд Гавьяат жүжигчин Ш.Наранчимэг нар тоглоно. Энэхүү дуурийг тайзнаа анх 2003 оны тавдугаар сарын 3-нд тавьж байжээ. 
2023-11-17

Улаан буудай, төмсний хэрэгцээг 100, хүнсний ногооны 85 хувийг дотоодоос хангана 

Салбарын сайдын мэдээлснээр ургац хураалтын урьдчилсан дүнгээр 456 мянган тонн үр тариа, үүнээс 434 мянган тонн улаан буудай, 175 мянган тонн төмс, 183 мянган тонн хүнсний ногоо, 253 мянган тонн тэжээлийн ургамал, 50 мянган тонн тосны ургамал хураан авчээ. Ингэснээр улаан буудай, төмсний хэрэгцээг 100, хүнсний ногооны 85 хувийг дотоодын ургацаас хангах боломж бүрдэж буй юм. Улаан буудайн үйлдвэрлэл өнгөрсөн оныхоос 32 мянган тонн буюу найм, хүнсний ногооных 35 мянган тонн буюу 23, малын тэжээл 82 мянган тонн буюу 45 хувиар өсжээ. Хүнсний ногооны тариалалт нэмэгдэж энэ жил түүхэндээ хамгийн их ургац хураан авсныг мөн дурдлаа. 
2023-11-16

Цэргийн алба хаагчийн ар гэрийнхэн хяналтын камерын бичлэг үзэхээс түр түдгэлзжээ 

Тэгвэл Засгийн газрын хуралдааны үеэр эл үйл явдалтай холбогдуулан Батлан хамгаалахын сайд Г.Сайханбаярын мэдээллийг сонсон аж. Улмаар зэвсэгт хүчний анги салбарт удаа дараа харамсалтай үйл явдал гарч байгаа учраас ХЭҮК-той хамтран хяналт, шалгалт хийх ажлын хэсэг байгуулж, ахлагчаар нь Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд Б.Энхбаярыг томилж, шалгалтын дүнгээ Засгийн газарт танилцуулахыг үүрэг болгожээ. 
2023-11-16

Энэ өвлийн элсэлтийн шалгалтад оролцохоор 5645 төгсөгч бүртгүүллээ 

Харин 133 төгсөгч орос хэлний шалгалт өгөхөөр бүртгүүлсэн нь хамгийн бага үзүүлэлтэд тооцогдож байна. Өнгөрсөн хавар болон өмнөх жилүүдэд ерөнхий боловсролын сургууль төгсөгчид бүртгэлд хамрагджээ. Уг шалгалтыг жилд хоёр удаа авдаг болсноор өмнө нь хамрагдсан хүүхдүүд оноогоо ахиулах, эсвэл их, дээд сургуульд дахин суралцах боломж бүрдэж буйг Боловсролын үнэлгээний төвийнхөн тодотгосон. Энэ удаагийн шалгалтыг ирэх сарын 7-10-нд зохион байгуулах урьдчилсан товыг тус төвийнхөн гаргасан аж. Үүнийг Боловсрол, шинжлэх ухааны яамнаас баталгаажуулсны дараа оролцогчдод албан ёсоор мэдэгдэх гэнэ. Ташрамд дурдахад, өнгөрсөн өвлийн элсэлтийн шалгалтад оролцохоор 5326 төгсөгч бүртгүүлж байв. Тэдний 75 хувь нь Улаанбаатар, бусад нь орон нутагт шалгалт өгсөн юм. 
2023-11-16

“Төрийн байгууллага хувийн хэвшилтэй өрсөлдөхгүйгээр менежментээ зөв хийх хэрэгтэй” 

Өнөөдрийн байдлаар манай улсын цахим ур чадварын үзүүлэлт 48.3 хувь байна. “E-Mongolia 4.0” системийн хүрээнд төлбөрийн нэгдсэн шийдлийг ирэх онд нэвтрүүлэхээр ажиллаж байгаа” гэв. Ерөнхий сайд системийн дараагийн шинэчлэлийг иргэдийн саналд тулгуурлаж хийх, эрүүл мэндийн салбарын цахим шилжилтэд онцгой анхаарахыг үүрэг болгов. Мөн нийтийн тээвэр, төрийн үйлчилгээ зэрэг хотын асуудлыг шийдвэрлэх чиглэлээр нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газартай хамтран ажиллах хэрэгтэй гэлээ. Монгол Улсын нэгдсэн вэбтэй болох, төлбөрийн систем нэвтрүүлэх, хиймэл оюун ухааныг “E-Mongolia 4.0”-ташиглах зэрэг санал дэвшүүллээ. 
2023-11-15

МУИС-ийн III байрыг нурааж эхэлжээ 

Тус сургууль “МУИС кампус” төслийг хэрэгжүүлэх ажлын хүрээнд хичээлийн III байраа нураахаар төлөвлөснөө мэдээлж байв. Тиймээс оюутнуудаа “Улаанбаатар” сургууль, Худалдаа үйлдвэрлэлийн их сургуулийн байранд хичээллүүлэх болсон юм. Оюутнууд өөр байранд хичээллэхэд тохиромжгүй байгаа талаар олон удаа сургуулийнхаа удирдлагуудад хандсан ч тусыг ололгүй өдий хүрчээ. 
2023-11-15

Хувийн хэвшилд шилжүүлсэн хог ачих үйлчилгээ жигдрээгүй байна

Засгийн газраас төр бүх ажил, үйлчилгээг хийж, өөртөө ачаа үүрүүлэх шаардлагагүй гэж үзэн, заримыг нь хувийн хэвшлийн компани, мэргэжлийн холбоодод шилжүүлж эхэлсэн. Үүний нэгэн жишээ нь Баянзүрх дүүргийн хог тээврийн үйлчилгээг хувийн хэвшилд өнгөрсөн сард шилжүүлсэн нь юм. Нийслэлд анх удаа хог ачих үйлчилгээг хувийн байгууллагад шилжүүлснээр ямар үр дүн гарч байгааг сурвалжиллаа. 
2023-11-15

Хязаалан гунан үхрийн үнэ 1.72 сая төгрөгт хүрчээ 

Мөн эр хонины үнэ 219 500 төгрөг болсон нь 25 400, эр ямааных 145 900 төгрөгт хүрсэн нь 7500-гаар нэмэгдсэн дүн гэнэ. Тэгвэл үхрийн хоёр метрээс дээш урттай шир аравдугаар сард 4900 төгрөг болсон нь өмнөх жилийн мөн үеийнхээс 1000- аар буурсан гэсэн үг. Харин цагаан ноолуур кг нь дунджаар 96 000 төгрөгт хүрсэн нь 2022 оныхтой харьцуулахад 5000-аар дээшилсэн үзүүлэлт юм. Эл бүтээгдэхүүн өнгөрсөн сард Улаанбаатарт хамгийн өндөр буюу кг нь 125 000, Булган, Хөвсгөл аймагт хамгийн бага буюу 80 000 төгрөгийн ханштай байв. Сонирхуулахад, хоёр метрээс дээш урттай, үхрийн ширний үнэ 2020 оны аравдугаар сард 6900, дараа жилийнх нь мөн үед 6100 төгрөг байсан дүн бий. Тэгвэл цагаан ноолуур кг нь 2020 оны аравдугаар сард дунджаар 52 000, 2021 онд 110 000 төгрөг байсан юм. 
2023-11-15

Тодорхой байршлуудад эрчим хүч хязгаарлаж байна 

Монгол Улсын эрчим хүчний системийн хамгийн оргил ачаалал өнгөрсөн долоо хоногийн хугацаанд энэ сарын 12-ны 21.00 цагт 1416 МВт-д хүрч, өмнөх жилийн мөн үеийнхээс 144 МВт-аар өссөн дүн гарсныг ЭХЗХ-ноос мэдээлэв. Оргил ачаалалтай холбоотойгоор “Дархан, Сэлэнгийн цахилгаан түгээх сүлжээ” ХК-иас мэдэгдэл гаргасан байна. Тодруулбал, “Монгол Улсын эрчим хүчний салбар өвлийн их ачааллын хугацаанд эрчим хүчний хэрэглээний өсөлтийг хангахад хүндрэл үүсэж, чадлын дутагдалд орсноор тодорхой байршлуудад хязгаарлалт хийгдэж байна. Иймээс хэрэглэгч та бүхэн 17.00-21.00 цагт эрчим хүчний хэрэглээгээ бууруулж, хэмнэлт хийхийг уриалж байна. Хэзээ, хаана хязгаарлалт хийхийг тухай бүрт Диспетчерийн үндэсний төвөөс шийдвэрлэх тул урьдчилан мэдээлэх боломжгүй байна” гэжээ. 
2023-11-15

Л.ОДГЭРЭЛ: Өргөн цар хүрээтэй, үндэсний үйлдвэрлэлийн цогц төслүүд ажлын байрыг нэмэгдүүлнэ

Ганц сар ч өмсөөгүй байтал даавуу нь бөөстөөд, цахилгаанжаад хэрэг алга. II ангийн хүү формоо шохой, шавартай хутгаад иржээ, угаасан чинь агшчихлаа, бас их чийг даах юм. Өмдний цахилгаантай хэсгийн оёдол нь их хатуу юм. Хүүхэд цавиа маажаад байна гэхчлэн дүрэмт хувцасны “зовлон”-гийн талаар тоочжээ. Харин манай хөрш айлын бүсгүй охиныхоо формыг “Ёстой дажгүй” гэж магтлаа. Тэднийх энэ жил сурагч болсон охиндоо эгчийнх нь I ангийн формыг өмсүүлсэн гэнэ. Хэдэн жилийн өмнө том охиноо сурагч болоход хоёр янзын форм авч өгсний нэг нь шүүгээний “мухарт мартагдсан”-ыг олсон тухайгаа ярьсан ээж “Монголд үйлдвэрлэсэн форм нь азаар үлдчихсэн байна. Угааж цэвэрлэсэнгүй, сайхан сэгсрээд индүүдсэн чинь шинэ болчихсон” гэв. 
2023-11-15

Хүнсний бүтээгдэхүүн борлуулж буй газруудаас 2151 зөрчил илэрчээ 

ХХААХҮЯ-ны Салбарын улсын ерөнхий байцаагчийн баталсан удирдамжийн дагуу хүнсний худалдааны газруудад төлөвлөгөөт бус хяналт шалгалт хийжээ. Тодруулбал, улсын хэмжээнд 1131 газрыг үүнд хамруулсан аж. Тэдгээрийн 509 нь Улаанбаатар, 42 нь Баян-Өлгий, 14 нь Увс, 62 нь Ховд, 60 нь Завхан, 47 нь Говь-Алтай, 55 нь Хөвсгөлийнх гэнэ. Мөн Архангайн 59, Баянхонгорын 36, Булганы 38, Өвөрхангайн 18, Өмнөговийн 13, Дундговийн 31, Дорноговийн 18, Сэлэнгэ, Сүхбаатарын тус бүр ес, Дархан-Уулын 21, Хэнтийн 60, Дорнодын 20 газрыг хяналт шалтгалтад хамруулсан юм байна. Шалгалтын явцад 2151 зөрчил дутагдал илрүүлж, 1532 буюу 71.2 хувийг нь газар нь дээр нь арилгуулсныг ХХААХҮЯ-наас мэдээлэв. 
2023-11-15

Эвлэрэл, зохицлыг эрхэмлэдэг Энтони Албаниз

Австралийн лейбористуудын тэргүүн Ерөнхий сайд болоод хоёр улсын харилцааг тогтвортой болгох амлалт өгсөн юм. Үнэхээр ч талууд бие биеийнхээ өөдөөс хэд хэдэн алхам хийснээр тууштай эвлэрч байна гэж шинжээчид үзэхэд хүрэв. Канберра, Бээжин хоёр өндөр түвшинд хэлхээ холбоог сэргээсэн нь харилцаа сайжрах эхлэл болсон гэж хэлж болно. Нэг жилийн өмнө Индонезийн Бали аралд болсон “Их-20”-ийн дээд хэмжээний уулзалтын үеэр Энтони Албаниз анх удаа Ши Жиньпинтэй нүүр тулан уулзаж, хоёр улсын үндэсний эрх ашигт нийцүүлэн ажиллахаа илэрхийлжээ
2023-11-13

Шатар сонирхогчдын ДАШТ-ий дөрвөн аваргатай боллоо 

Шатар сонирхогчдын дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээн Оман улсын Мускат хотод энэ сарын 1-11-нд боллоо. Тус тэмцээнд манай улсын тамирчид эрэгтэй, эмэгтэйчүүдийн тус бүр гурван ангилалд оюунаа сорьсон байна. Оролцогчдыг олон улсын чансааны оноогоор нь ангилан өрсөлдүүлсэн аж. Тэднээс манай дөрвөн тамирчин дэлхийн аварга болж, түүхэн амжилт үзүүлжээ. Мөн эмэгтэйчүүдийн 1700 оноо хүртэлх ангилалд монгол шатарчид эхний гурван байрыг эзэлсэн байна. Тухайлбал, уг ангилалд “Монгени” сургуулийн сурагч Б.Анужин алт, Сүхбаатар аймгийн Ц.Анударь мөнгө, “Ласкер” клубийн тамирчин Б.Хүслэнзаяа хүрэл медаль хүртжээ. 1700 оноо хүртэлх эрэгтэйчүүдийн ангилалд “Монгени” сургуулийн сурагч Г.Данзанжунай дэлхийн аварга болжээ. Түүнчлэн эрэгтэйчүүдийн 2000 оноо хүртэлх ангилалд “Монгени” сургуулийн Д.Амарсайхан, эмэгтэйчүүдийнхэд Н.Бадамханд нар алтан медаль хүртсэн аж. 
2023-11-13

“Хүний эрхийн ойлголтгүй улс төрч, төрийн албан хаагчдаас шалтгаалж хуулийн хэрэгжилт сул байна” 

Мөн Хүний эрхийн үндэсний комиссын дарга Ж.Хунан “Сүүлийн 30 жилд НҮБ-аас хүний эрхийг хамгаалах чиглэлээр найман тусгай илтгэгч, хоёр ажлын хэсэг, бие даасан шинжээчид ажиллаж, зөвлөмж гаргажээ. Манай улсын хувьд хүний эрхийг хангах чиглэлд нэгдэж орсон олон улсын гэрээ конвенцын хэрэгжилт зохих түвшинд хүрсэн. Гэвч монгол хүний амьдралын чанар сайжрахгүй байна. Энэ нь хуулийн хэрэгжилт сул, төрийн байгууллагуудын хүнд суртал их, уялдаа холбоогүй ажилладаг, төсвийн хуваарилалт оновчтой биш байгаатай холбоотой.
2023-11-13

ОПЕК-ийн хурлаар газрын тосны нийлүүлэлтийн талаар хэлэлцэх нь 

Эл байгууллагын болон ОХУ зэрэг зарим үйлдвэрлэгч орны уулзалт энэ сарын 26-нд болох бөгөөд олборлолтын хэмжээний талаар хэлэлцэх юм. “Price futures group”-ийн шинжээч Фил Флинн “Саудын Араб, ОХУ газрын тосны олборлолтоо энэ оныг дуустал бууруулна гэдгээ баталгаажуулсан” хэмээн өгүүлснийг “Reuters” дамжуулав. Мөн АНУ-ын компаниуд газрын тосны цооногийнхоо тоог 2022 оны нэгдүгээр сараас хойших доод түвшинд хүргэжээ. Баасан гарагт “Brent” маркийн нефтийн ханш 1.8 хувиар өсөж баррель нь 81.43 ам.доллартой тэнцсэн байна.
2023-11-13

Татварын буцаалт, шимтгэлтэй холбоотой тогтоол батлав 

УИХ-ын Төсвийн байнгын хорооны өнгөрсөн баасан гаргийн хуралдаанаар 100 мянга гаруй иргэнээс ирүүлсэн, нийгмийн даатгалын болон хувь хүний орлогын албан татварын шимтгэлийг 50 хувиар бууруулах өргөдлийг хэлэлцэв. Үүнээс НӨАТ-ын буцаан олголтын хоёр хувийг тав болгож нэмэгдүүлэх талаар иргэдээс ирүүлсэн саналтай холбоотойгоор татварын орчныг сайжруулах, тооцоо судалгаа, дүн шинжилгээ хийж, санал боловсруулах үүрэг бүхий ажлын хэсгийг байгуулаад буй. Тус ажлын хэсгийнхэн эдгээр өргөдлийг хамтатган судалж, санал, дүгнэлт бэлтгэхээр боллоо. 
2023-11-13

Дэлхийн банкны санхүүжилтээр 311 км авто зам, төмөр бетон гүүрүүдэд их засвар хийх нь 

Зам, тээврийн хөгжлийн сайд өнгөрсөн баасан гарагт Дэлхийн банкны Зүүн Ази, Номхон далайн тээврийн асуудал хариуцсан захирал Бенедикт Еижбергентэй уулзаж, тус банкны санхүүжилтээр хэрэгжүүлэх авто замын төсөл, хөтөлбөрүүдийн ажлыг эрчимжүүлэхээр тохирчээ. Энэ үеэр сайд С.Бямбацогт Дэлхийн банкны санхүүжилтээр хэрэгжүүлэх “Монгол Улсын тээврийн холболт ба ложистикийг сайжруулах төсөл”-ийн санхүүжилтийн хэлэлцээрийг УИХ-ын 2023 оны намрын чуулганаар хэлэлцэн батлуулна гэдгийг дурдсан байна. Уг төслийн хүрээнд Хэнтий, Дундговь, Өмнөговь, Төв, Өвөрхангай, Баянхонгор, Архангай, Хөвсгөл, Булган зэрэг аймгийн эвдрэл ихтэй 311 км зам, найман байршил дахь төмөр бетон гүүрэнд ээлжит болон их засвар хийх аж.
2023-11-13