Зам, тээврийн сайдаар ажиллаж байсан А.Гансүх “Төмөр замын гэх хэрэгт Х.Баттулгатай хамааруулсан нотлох баримт огт байхгүй. Тийм мөрдөн байцаалтын үйл ажиллагаа ч болоогүй” гэж ярьсныг уншаад нүдэндээ итгэсэнгүй. А.Гансүх сайд асанд холбогдох хэрэг Х.Баттулгад холбогдох хэргээс тусгаарлагдсан. А.Гансүх шүүх байгууллагыг хүндэтгэхтэйгээ, хууль гэж юу байдгийг мэдэхтэйгээ учир “Унаж яваа морь нь хулгайн замаар ирсэн” ч салаад давхих боловсролтой. Х.Баттулгад хуулийн талаас нь түшиж тулах гэж ирснээс биш, хамт унах гэж ирээгүй. Гэвч “эх оронч” даргынхаа мэхэнд унаж, хэсэгтээ л шалбаагт хутгалдсан. Бүр Х.Баттулга нь “УИХ-ын гишүүнийхээ халдашгүй эрхэн дор А.Гансүхээ хамгаалж”, хөтлөлцөж очоод мэдүүлгээ өгдөг байлаа шүү дээ. УИХ-ын 2016 оны сонгуулиар өнөө халдашгүй эрх нь Хонгорын элсэн дээгүүр хийсээд алга болов. Тэрбээр хуулийн өмнө “нүцгэн” үлдсэн билээ.
Яг энэ мөчид эрх барьж сурсан МАН-ынхан “өөрсдийг нь өөрсдөөр нь” гэх “Хатанбаатар вангийн” мэргэн ухаан гаргаж, ЦЕГ болон хууль, хяналтын бусад даргын суудлыг тэгтлээ солилгүй тэсэж байв. Үүний хүчинд “Х.Тэмүүжингийн” Р.Чингисийн цагдаа нар буюу Эдийн засгийн гэмт хэрэгтэй тэмцэх тасгийнхан ажлаа чин шударгаар гүйцэтгэх боломжтой болж, улс төрийн хамгаалалтгүй жирийн иргэний адилаар Х.Баттулга, А.Гансүх нарыг сэжигтнээр татагдсаныг нь хүлээн зөвшөөрүүлж, гарын үсгийг нь зуруулж чадсан. Дараа нь яллагдагчаар ч мөн татсан боловч хамаг мөнгөө зарцуулан байж шүүх хурлыг товлуулалгүй байсаар Х.Баттулга нэр дэвшсэн юм даа.
Түүнийг Ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвшсэн өдөр л сонгогчид, иргэд “Энэ чинь сэжигтэн, яллагдагч биз дээ”, “Н.Энхбаяр сэжигтнээр татагдсан байтал 2013 оны сонгуульд нэр дэвшиж өрсөлдөж болдоггүй, Х.Баттулга яагаад болдог юм бэ” гэлцэж эхэлсэн. Иргэд, сонгогчдыг төлөөлж УИХ-ын нэр бүхий гишүүд ч холбогдох хуулийн байгууллагууд руу энэ асуултад хариу авахаар илгээсэн.
Хамгийн сүүлд Х.Баттулга өөрийн амаар, сонгогчдын нүд рүү харж байгаад юу гэж хэлсэн бэ гэвэл “Зохиомол хэрэг. Би яллагдагч биш” гэсэн. Гэтэл А.Гансүх “Нотлох баримт огт байхгүй. Тийм мөрдөн байцаалтын үйл ажиллагаа ч болоогүй” гэж ярьсан. Тэд Монгол Улсын Ерөнхийлөгчөөр Х.Баттулга сонгогдоод шүүх эрх мэдлийг гартаа авбал мөрдөн байцаалтын бүх бичиг баримт, хүч хөдөлмөр, цаг хугацаа зарцуулсан ажил хогийн саванд орно” гэж итгэжээ. Харин сонгогдохгүй бол яах бол? Улайрч байгаад дуусахаар шийдэх нь энэ үү. Хууль зүйн талаасаа бол гэмт хэрэг үйлдсэн нь баримтаар хангалттай нотлогдсон этгээдийг яллагдагчаар татдаг. Түүнээс биш хэн нэгнийг “сэжигтэн”, “яллагдагч” гэж нэрлэх нь улс төр, сонгуульд огт хамаагүй хуулийн үйл ажиллагаа юм.
Тэгээд ч А.Гансүх, Х.Баттулга нар нотлох баримтгүй зүйл дээр гарын үсэг зурах хүмүүс мөн үү. Харин АТГ, ЭЦГ-ын Эдийн засгийн гэмт хэрэгтэй тэмцэх албаны ажилтнууд, прокурорууд худлаа мэдээлэл өгөөд байсан болж таарах нь ээ дээ. Эсвэл Х.Баттулга, А.Гансүх нар ерөөсөө шинэ төмөр зам Сайншандын аж үйлдвэрийн цогцолборыг барих тухай яриагүй. Х.Баттулга ЗТБХБ-ын сайдаар, А.Гансүх Зам, тээврийн сайдаар ажиллаагүй. Энэ тохиолдолд л дээрх хэргийг зохиомол гэж нэрлэж болно. Бусад нь бүгд гишгэсэн мөртэй, зурсан гарын үсэгтэй, эзэн биетэй хэрэг юм. Харин хашир хуульч өөртөө холбогдох хэргийг ялгаад тусгаарлуулсан бол мэргэжлийнх нь ур чадвартай л холбож үзэхээс өөр аргагүй.
Одоогийн байдлаар хуулийн байгууллагын баттай эх сурвалжаас авсан мэдээллээр бол лав гурван хавтаст хэрэг прокурорын газарт байна. Мөн ЭЦГ-т ч шалгагдаж буй хэргүүд бий. Хавтаст хэргүүдээс эхэлье.
Хавтаст хэрэг-1 (201701000067)
“....Х.Баттулга нь Зам, тээвэр, барилга, хот байгуулалтын сайдаар ажиллаж байхдаа “Монголын төмөр зам” ТӨХК-ийн захирлаар ажиллаж байсан Б.Батзаяатай бүлэглэн, албан тушаалынхаа байдлыг урвуулан эрх бүхий байгууллагын зөвшөөрөлгүй, ажлыг батлагдсан төсөв, зураггүйгээр төмөр замын хөрс хуулалтын ажил гүйцэтгүүлсэн” гэх, мөн “Монголын төмөр зам” ТӨХК-ийн захирлаар ажиллаж байсан Б.Батзаяа, Зам, тээврийн сайдын зөвлөх Ч.Ганбат нартай бүлэглэн “Монголын төмөр зам” ТӨХК-ийн ТУЗ-ийн 2011 оны гуравдугаар сарын 01-ний өдрийн 23 дугаар тогтоолоор Даланзадгад-Баруун-Урт-Чойбалсан чиглэлийн 1100 орчим км төмөр замын суурь бүтэц барих төсөлд ТЭЗҮ хийх багаар “McKinsey & Company” компанийг шууд сонгож Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн 37, 38, 39 дүгээр зүйлд заасан зөвлөх сонгох журам, аргуудыг зөрчин, шууд сонгож хууль бус шийдвэр гаргасан байна.
Хавтаст хэрэг-2 (201701000120)
“Монголын төмөр зам” ТӨХК-иас Даланзадгад-Баруун-Урт-Чойбалсан чиглэлийн 1100 орчим км төмөр замын суурь бүтэц барих төсөлд санхүүгийн зөвлөх үйлчилгээ үзүүлэх багаар шалгарсан Франц улсын “BHP Paribas” болон АНУ-ын “Guggenheim International” компаниудын хамтарсан түншлэлтэй хийсэн гэрээнд “шинээр зөвлөх гишүүн авах” гэсэн заалт оруулан, улмаар ХХК-д санхүүгийн зөвлөх үйлчилгээ үзүүлсэн гэж Хөгжлийн банкнаас санхүүгийн зөвлөх үйлчилгээний төлбөрт 7222.381 ам.долларыг шилжүүлэн авсан гэх үндэслэлүүдээр Х.Баттулгыг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 35.3 дахь хэсэгт заасныг журамлан, мөн хуулийн тусгай ангийн 263.2 дахь хэсэгт мөн Эрүүгийн цагдаагийн албаны Эдийн засгийн гэмт хэрэгтэй тэмцэх хэлтсээс мөрдөн байцаалтын ажиллагаа явуулж байгаа 201601000055 дугаартай “...Үйлдвэр, хөдөө аж ахуйн сайдаар ажиллаж байсан Х.Баттулга болон тус яамны эрх бүхий албан тушаалтнууд нь албаны эрх мэдэл буюу албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглаж Сайншандын аж үйлдвэрийн цогцолборын бүтээн байгуулалтын ажлыг эхлүүлэх тухай Монгол Улсын Засгийн газрын тогтоолд заасан Сайншандын аж үйлдвэрийн цогцолборын байгаль орчны төлөв байдал, нийгэм, эдийн засгийн суурь судалгааг хийлгээгүй, хяналт тавиагүйгээс улсад 4.439.779.079.26 төгрөгийн буюу онц их хэмжээний хохирол учруулсан гэх хэрэгт Х.Баттулгыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 263.2 дахь хэсэгт зааснаар яллагдагчаар татан, мөрдөн байцаалтын ажиллагаа явагдаж байгаа бөгөөд дээрх хэргүүдэд Нийслэлийн прокурорын газраас хяналт тавин ажиллаж байгаагаа мэдэгдлээ.
Харин эрүүгийн 201701000067 дугаартай, Х.Баттулга нарт холбогдох хэргээс эрүүгийн 201501000154 дугаартай А.Гансүх нарт холбогдох хэргийг тусгаарлаж, нийслэлийн Прокурорын газраас 2017 оны гуравдугаар сарын 27-ны өдөр 69 дугаартай прокурорын яллах дүгнэлт үйлдэн, Сүхбаатар дүүргийн Эрүүгийн хэргийн Анхан шатны шүүхэд шилжүүлсэн ба хэрэг одоогоор шүүхийн шатанд хянагдаж байгаа аж. Тэгэхээр Эрүүгийн цагдаагийн газрын Эдийн засгийн гэмт хэрэгтэй тэмцэх хэлтсээс 2017 оны зургаадугаар сарын 8-ны өдөр Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 148 дугаар зүйлийн 148.48, 1661, 2 дахь хэсэгт зааснаар эрүүгийн 201701000120 дугаартай хэрэг үүсгэн мөрдөн байцаалтын ажиллагаа явуулж байгаа гэж мэдэгджээ.
Ийнхүү мөнгө угаасан байж болзошгүй гэх үндэслэлээр сэжигтнээр байтугай яллагдагчаар татагдаад байгаа Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвшигч Х.Баттулга, түүнийг ҮХХАА-н сайдаар томилогдоход Зам, тээврийн сайдын албан тушаалыг авч, төдөлгүй ширээн дээр хөлөө тавихтайгаа болж бяр амтагдаад байсан үеэ тэд санах ёстой. Хэрэг хуучрах биш. Бид байнга сануулах болно. Энэ бүхнийг хуурамч гэж байгаа хуульч А.Гансүх ямар гээчийн дарамт шалтгаанаар хуулийнхны ажил үүргийг үл хүндэтгэн, өөрийнхөө гарын үсгийг яагаад зурснаа ч сайн тайлбарлаж чадахгүй байгаа нь үнэнд гүйцэгдсэний шинж юм.
