Татварын тэгш бус зохицуулалтыг бизнес эрхлэгчид шүүмжиллээ

Татварын багц хуулийг шинэчлэх бол­сон­той холбоотойгоор албаныхан таван багц хэлэлцүүлгийг өнгөрсөн сарын сүүлчээр зохион байгуулсан билээ. Энэхүү цуврал хэ­лэлцүүлгийн үеэр бизнес эрхлэгчдийн өгсөн санал, дүгнэлтийн талаар МҮХАҮТ-аас өчигдөр мэдээлэл хийлээ. Хэвлэлийн бага хурлын үеэр “Наран трейд” ХХК-ийн гүйцэтгэх захирал Д.Удвал “Улсад татвар төлөгчид цөөрсөөр байна. Тухайлбал, манай компани худалдаагаа явуу­лахдаа иргэдээс татвар авч, улсад тай­лангаа тавьдаг. Үүнээс болоод манайх шиг байгууллагаар үйлчлүүлэх иргэд үгүй боллоо. Хэн 10 хувийн татвар нэмж төлж, бараа авахыг хүсэх билээ. Татваргүй, НӨАТ төлдөггүй захаар үйлчлүүлэх нь тэдэнд ашигтай. Татварын тэгш бус орчин, зохицуулалт үйлчилж байгааг энэ жишээ харуулна. Цаашлаад Сингапурт НӨАТ долоо, Тайландад зургаан хувь байдаг. Харин Ма­найд 10 хувьтай байгаа нь бизнес эрхлэгчдээ хумих бодлого шүү дээ. Уг нь онлайн бизнес эрхлэгч, захын худалдаачин ч НӨАТ төлөх ёстой. Цаашид татварын хоёр ху­вийг буцаан олгож, сугалаа явуулахыг шинэ­чилсэн хуулиар болиулах хэрэгтэй” гэсэн юм.
Өдгөө хүчин төгөлдөр мөрдөж буй багц хуулийг зөвхөн татвар, хураамжийг цуглуулж, улсын төсвийг бүрдүүлэх зорилготойгоор хэ­рэг­жүүлж байгааг бизнес эрхлэгчид шүүм­жил­сэн. Тэд татвараа төлсний дараах ор­ло­гоороо үйл ажиллагаагаа өргөтгөх, ажилчдынхаа ца­­линг нэмэх, хөрөнгө оруулалт хийх, өсөн дэв­ших ямар ч боломжгүй байгаагаа учир­ла­сан. Тодруулбал, НӨАТ 10, нийгмийн даат­галын шимтгэл 14, аж ахуйн нэгжийн ор­логын албан татвар 10 хувь, нэмээд бусад төрлийн татвар, хураамж, торгууль, алданги давхар төлж байгаагаас компаниудын олонх нь зах зээлээс шахагдан, дампуурч эхэлжээ. Мөн татварын хууль тогтоомжууд нь нийтэд ойлгомжгүй, уялдаа холбоо муутай, холбогдох дүрэм журам, маягтууд нь салаа утга агуулсан, хуулиас давсан заалтуудтай журмууд нь хүнд суртал, чирэгдлийг үүсгэдэг, хуулийг хэрэглэх явцад татварын байцаагчид тухайн заалтыг өөрсдийнхөөрөө тайлбарлаж, мэргэжил, арга зүйгээр хангадаггүй аж.
Эдгээр нөхцөл, шаардлагыг харгалзан, мон­голчуудад, бизнес эрхлэгчдэд эх орондоо да­рамт, бэрхшээлгүй ажиллаж, амьдрахын тулд татварын багц хуулийн зорилгыг эхний ээлжид аж ахуйн нэгжийн үйл ажиллагааг дэмжих за­маар улсын хөгжлийг түргэсгэх са­нал дэв­шүүл­жээ. Түүнчлэн татвар хураам­жаар ул­сын төсвийг бүрдүүлэхдээ зохистой хэмжээ ба­римтлах, цаашлаад багц хууль, дүрэм жур­мын уялдааг сайжруулах, нэр томьёо, хэрэг­лээг тодорхой, ойлгомжтой, хүнд­рэл чирэг­дэлгүй, нэгдмэл болгохыг шаард­сан аж. Мөн бизнес эрхлэгчдэд ээлтэй, шу­дарга, тэгш зарчимд үндэслэсэн татварын тог­толцоог бий болгох хэрэгтэй. Ингэснээр татварын бодлогын ши­нэч­лэл нь бизнесийн орчныг илүү таатай, тогт­вортой болгоход чухал алхам болно гэв.

О.Оргилох