Монгол, Франц улс ураны төслийн хөрөнгө оруулалтын гэрээнд гарын үсэг зурлаа

Монголын Засгийн газар, Бүгд Най­рам­дах Франц Улсын “Орано майнинг” хувь­­цаат ком­панитай энэ сарын 17-нд хө­рөнгө оруу­лалтын гэрээнд гарын үсэг зур­лаа. Гэрээнд Мон­голын талаас Засгийн газ­рын Хэрэг эрх­лэх газрын дарга, сайд Н.Уч­рал, Сангийн сайд Б.Жавхлан, Аж үйлд­вэр, эрдэс баялгийн сайд Ц.Ту­ваан, “Эр­дэнэс Монгол” компанийн гүй­цэт­гэх за­хирал С.Наранцогт нар, Францын та­лаас Ев­­роп, гадаад хэргийн сайдын дэргэдэх Га­­даад худалдаа, хилийн чанад дахь ир­гэ­­дийн асуу­дал эрхэлсэн сайд Лурон Сэн-Мар­тан, “Орано” группийн гүйцэтгэх за­хи­рал Никола Маас, “Орано майнинг” ком­­­панийн гүйцэтгэх захирал Завье Сэн Мар­­тайн Тийе, “Бадрах энер­жи” ком­па­нийн ерөнхий менежер Марк Ме­­леард нар гарын үсэг зурж, гэрээг ба­тал­гаа­жуул­сан юм.
Үүний хүрээнд цөмийн эрчим хүчний үндсэн түүхий эд болох 68.9 мянган тонн уран олборлох аж. Ингэснээр хүлэмжийн хийн ялгарлыг 3.9 тэрбум тонноор буу­руулж, уур амьсгалын өөрчлөлттэй тэм­цэх Парисын хэлэл­цээрээр НҮБ, олон ул­сын хамтын нийгэмлэгийн өмнө хүлээ­сэн үүрэг, амлалтаа биелүүлэхийг Зас­гийн газар онцлов. Мөн төслийг хэрэг­жүүлснээр Мон­голын ард түмэнд тав орчим тэрбум ам.дол­ларын ашиг ор­лого авчрахаас Орон нутгийн хөгж­лийн санд 44 сая ам.долларыг шууд шил­жүүлж, ир­гэдийн боловсрол, эрүүл мэнд, нийг­мийн хөгжилд зориулна гэлээ. Тухайл­бал, ашигт малтмал олборлох үйл ажил­ла­гаанаас бий болох шууд үр өгөөжийн 51-ээс доошгүй хувийг манай улс жил бүр хүр­тэхээр гэрээнд тус­гажээ. Монголын та­лын хүртэх өгөөж 51 хувьд хүрээгүй то­хиол­долд хөрөнгө оруулагч болон тө­сөл х­э­рэ­г­жүүлэх тал өгөөж тэнцүүлэх нэ­мэлт төл­бөр төлнө гэж “Эрдэнэс Мон­гол” ком­панийн гүйцэтгэх захирал С.На­ран­цогт дурдав. 
Ураны төслийг хэрэгжүүлэхдээ Ка­захс­тан улсын сайн туршлагыг нэвт­рүү­лэх бөгөөд гэ­рээ­ний үүргээ биелүүлж, байгаль орчин, нөхөн сэр­­гээлт, чанарын стандартыг нарийвчлан хан­га­хаа талууд онцолсон. Мөн Франц, Ев­ропын Хол­­бооны стандартад нийцсэн, уран олбор­лох ши­нэ тех­ник, технологийг Монголд ну­таг­­­шуулж, нарийн мэргэжлийн, өндөр түвш­­ний 1600 мэргэжилтэн бэлтгэж, мон­гол ир­гэдээс чад­­вар­л­аг хүний нөөц бүр­дүү­лэхээ илэр­хийл­лээ.
Франц улсын Европ, гадаад хэргийн сайдын дэргэдэх Гадаад худалдаа, хилийн чанад дахь иргэдийн асуудал эрхэлсэн сайд Лурон Сэн-Мартан “Зөөвч-Овоо нь дэлхийн 10 томоохон ордын нэг. Энэ­хүү гэрээг хэрэгжүүлснээр Мон­гол Улс дэлхийн ураны зах зээлд томоохон тог­логч болно. Бид цаашид харилцаагаа бүх түвшинд гүнзгийрүүлж, худалдаа, хө­рөнгө оруулалтаа бэхжүүлж, хоёр ул­сын ард түмний сайн сайхан, тусгаар тогт­нолын төлөө хамтран ажил­лана. Фран­цын туршлага, ноу-хау нь эрчим хүч­ний шил­жилт, нүүрстөрөгчийг буу­руу­лах, био­­логийн олон янз байдлыг хам­гаалахад чиг­лэх бөгөөд энэ бүхнийг хэрэг­жүү­лэхийн тулд Мон­голын талтай нягт хамтран ажил­лах юм” гэв.
Төсөл хэрэгжүүлэх хугацаанд Зүүн­баян­гийн төмөр замыг өргөтгөж, 160 км авто зам тавьж, 500 хүн амтай жижиг тосгон байгуулна гэж Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын дарга, сайд Н.Учрал мэ­дээлж байсан юм. Мөн зардлын шинжтэй төл­бөр, хураамжийг Мон­голын талын өгөө­жид тооцуулахгүй, мар­ке­тингийн төл­бөрийг хөрөнгө оруулагч талын өгөө­жид хоёр хувиар тооцож байгаа гэв. Түүнчлэн аюултай хог хаягдлын менежментэд 2.3 сая, хүхрийн хүчлийн үйлдвэр барихад 96.2 сая ам.доллар зарцуулахаар төлөвлөсөн зэр­гийг сайд Н.Учрал дурдаж байлаа.

Талууд ураны төслийн гэрээнд гарын үсэг зурах үеэр иргэдийн төлөөлөл төв тал­байд жагсаал зохион байгуулсан. “Ураныг зогсоо”, “Мон­­гол цөмийн хаяг­дал булшилдаг орон биш”, “Онгон дагшин бай­­галиа хамгаалъя” гэх зэр­гээр бичсэн лоо­зонг иргэд барьсан байв. Уран ол­бор­лох нь бай­галь орчинд сөрөг нө­лөө­тэй гэж үз­сэн иргэд дээрх төслийг эсэр­гүүц­сээр буй билээ.

М.Оч